ترجمه نهج البلاغه، ص: 155

تير مرگ می سازد، سالم را به بيماری مبتلا می كند، و نجات يافته را به هلاكت می اندازد. خورنده ای است كه سير نمی شود، و نوشنده ای است كه سيراب نمی گردد. و از رنجهای دنيا اين كه: شخص جمع می نمايد چيزی را كه نمی خورد، و خانه ای را می سازد كه در آن ساكن نمی شود، آن گاه به سوی خدا می رود بدون آنكه مالی بردارد، و ساختمانی همراه ببرد. و از جمله نمونه های تغيير وضع دنيا اين كه: آن كس كه روزی مورد ترحّم مردم بود روز ديگر مورد غبطه واقع می شود، و آن كه مورد غبطه بود مورد ترحّم قرار می گيرد، اين نيست مگر به خاطر نعمتی كه از بين رفته و به جای آن رنج و محنت جای گرفته. و از جمله اسباب عبرتهای دنيا اين كه: همين كه نزديك است انسان به آرزويش برسد ناگهان حضور مرگ اميدش را قطع می كند، بر اين حساب نه آرزو درك می شود، نه آرزومند را آزاد می گذارند تا ادامه حيات دهد. سبحان اللَّه، چه فريبنده است خوشی دنيا، و چه مايه تشنگی است سيرابی آن، و چه موجب گرمی است سايه اش! نه آينده اش قابل ردّ است، نه گذشته اش قابل بازگشت. سبحان اللَّه، چه نزديك است آدم زنده به مردمه برای ملحق شده به مرده، و چه دور است مرده از زنده به خاطر جداييش از زنده! از شرّ چيزی بدتر نيست مگر جريمه ای كه برای آن است، و از خير چيزی بهتر نيست مگر ثوابی كه برای آن مقرّر است. شنيدن هر چيزی از دنيا بزرگتر است از ديدنش، و ديدن هر چيزی از آخرت عظيم تر است از شنيدنش. پس بايد شنيدن و خبر گرفته از غيب (به وسيله انبياء) شما را از ديدن كفايت كند. بدانيد آنچه از دنيای شما كم شود و به آخرت اضافه گردد بهتر است از اينكه از آخرت شما كم شود و به دنياتان اضافه گردد. چه بسا انسانی كه از دنيايش كم شده، ولی بخاطر اين كم شدن سودكننده است، و انسانی كه به دنيايش اضافه شده ولی محض اين اضافه شدن زيانكار است. آنچه به آن امر شده ايد آسانتر است از آنچه از آن نهی شده ايد،