ترجمه نهج البلاغه، ص: 452

حكمت 107

و آن حضرت فرمود: بسا دانشمندی كه نادانيش او را به كشتن دهد، در حالی كه دانشش با اوست ولی سودی به او ندهد.

حكمت 108

و آن حضرت فرمود: رگ اين انسان را قطعه گوشتی آويخته شده كه عجيب تر چيزی كه در وجود اوست آن است و آن قلب است، برای قلب مادّه هايی از حكمت و اضدادی مخالف آن است. اگر اميدی برای دل پديد آيد طمع خوارش كند، و چون طمع در آن به هيجان آيد حرص آن را به هلاكت افكند، و اگر نوميدی بر آن چيره شود حسرت او را از پای درآورد، و اگر كينه عارض او گردد خشمش فزونی گيرد، و اگر رضا و خشنودی او را مساعدت نمايد مهار خويشتنداری را از دست دهد. و اگر ترس ناگهانی به او دست دهد احتياط و حذر مشغولش كند، و اگر ايمنی برايش فراخ گردد غفلت او را ربايد، و اگر مالی به او رسد ثروت او را به سركشی اندازد، و اگر مصيبتی به او برسد جزع و فزع رسوايش سازد، و اگر دچار تهيدستی شود بلا او را مشغول به خود كند، و اگر گرسنگی بر او سخت گيرد ناتوانی وی را از پا درآورد، و اگر سيری او از اندازه بگذرد شكم پری گرفتار زحمت و اضطرابش نمايد. پس هر كمبودی برای او زيانبار، و هر افراطی فاسد كننده اوست.

حكمت 109

و آن حضرت فرمود: ما تكيه گاهِ راه ميانه ايم، عقب مانده به آن برسد، و پيشی گرفته به آن بازگردد.

حكمت 110

و آن حضرت فرمود: فرمان حق را برپا نمی دارد مگر كسی كه سازش ندارد، و در برابر ديگران زبونی نمی كند، و دنبال طمعها نمی رود.

حكمت 111

سهل بن حُنَيف كه در صفّين همراه حضرت بود، پس از بازگشت به كوفه از دنيا رفت، او از محبوبترين مردم نزد امام بود، امام در مرگ او فرمود: اگر كوهی مرا دوست بدارد از هم فرو ريزد.