ترجمه نهج البلاغه، ص: 55

و احدی از آنان به قتل نرسيده. اگر بعد از اين حادثه مسلمانی از غصّه بميرد جای ملامت نيست، بلكه مرگ او در نظر من شايسته است.

عجبا عجبا! به خدا سوگند كه اجتماع اينان بر باطلشان، و پراكندگی شما از حقّتان دل را می ميراند، و باعث غم و غصّه است. رويتان زشت و قلبتان غرق غم باد، كه خود را هدف تير دشمن قرار داديد، آنان شما را غارت كردند و شما چيزی به دست نياورديد، جنگيدند ولی شما نجنگيديد، خدا را معصيت می كنند و شما خشنوديد. در تابستان شما را دعوت به جهاد با آنان می كنم گوييد: هوا گرم است، مهلت ده تا گرما برود. و در زمستان شما را می خوانم گوييد: هوا سرد است، مهلت ده تا سرما بنشيند. همه اين بهانه ها برای فرار از گرما و سرماست. شما كه از گرما و سرما می گريزيد پس به خدا سوگند از شمشير گريزان تر خواهيد بود.

ای نامردان مردنما، دارندگان رؤياهای كودكانه، و عقلهايی به اندازه عقل زنان حجله نشين، ای كاش شما را نديده بودم و نمی شناختم. به خدا قسم حاصل شناخت شما پشيمانی و غم و غصه است. خدا شما را بكشد، كه دلم را پر از خون كرديد، و سينه ام را مالامال خشم نموديد، و پی درپی جرعه اندوه به كامم ريختيد، و تدبيرم را به نافرمانی و ترك ياری تباه كرديد، تا جايی كه قريش گفت: پس ابوطالب شجاع است ولی دانش جنگيدن ندارد. خدا پدرانشان را جزا دهد، آيا هيچ كدام آنان كوشش و تجربه مرا در جنگ داشته؟ و پيشقدميش از من بيشتر بوده؟ هنوز به سن بيست سالگی نرسيده بودم كه آماده جنگ شدم، اكنون عمرم از شصت گذشته، ولی برای كسی كه اطاعت نشود تدبيری نيست.

28 از سخنان آن حضرت است