ارزش والای تجارت با خدا

خداوند در سوره توبه می فرمايد: اگر مال و جان خود را با خدا معامله كنيد، در برابر به بهشت من خواهيد رسيد.

اين بهشت، جايی است كه وقتی آفريده شد، خداوند به آن فرمود: خوش به حال كسانی كه در تو قرار بگيرند. درك اين حقيقت، ممكن نيست.

خداوند می فرمايد: من برای بندگان شايسته ام، چيزی را مقرر كرده ام كه نه چشمی آن را ديده و نه گوشی شنيده و نه به خيال كسی خطور كرده است.

من جان و مال شما را در برابر بهشت می خرم:

«إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ و أَمْوَلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ» «2». «3»

______________________________
(1)- الكافی: 1/ 547، حديث 25؛ تهذيب الأحكام: 4/ 139، باب 39، حديث 17؛ «سَهْلٌ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْمُثَنَّی قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ زَيْدٍ الطَّبَرِيُّ قَالَ كَتَبَ رَجُلٌ مِنْ تُجَّارِ فَارِسَ مِنْ بَعْضِ مَوَالِي أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام يَسْأَلُهُ الْإِذْنَ فِي الْخُمُسِ فَكَتَبَ إِلَيْهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ضَمِنَ عَلَی الْعَمَلِ الثَّوَابَ وَ عَلَی الضِّيقِ الْهَمَّ لَايَحِلُّ مَالٌ إِلَّا مِنْ وَجْهٍ أَحَلَّهُ اللَّهُ وَ إِنَّ الْخُمُسَ عَوْنُنَا عَلَی دِينِنَا وَ عَلَی عِيَالَاتِنَا وَ عَلَی مَوَالِينَا وَ مَا نَبْذُلُهُ وَ نَشْتَرِي مِنْ أَعْرَاضِنَا مِمَّنْ نَخَافُ سَطْوَتَهُ فَلَا تَزْوُوهُ عَنَّا وَ لَاتَحْرِمُوا أَنْفُسَكُمْ دُعَاءَنَا مَا قَدَرْتُمْ عَلَيْهِ فَإِنَّ إِخْرَاجَهُ مِفْتَاحُ رِزْقِكُمْ وَ تَمْحِيصُ ذُنُوبِكُمْ وَ مَا تُمَهِّدُونَ لَأَنْفُسِكُمْ لِيَوْمِ فَاقَتِكُمْ وَ الْمُسْلِمُ مَنْ يَفِي لِلَّهِ بِمَا عَهِدَ إِلَيْهِ وَ لَيْسَ الْمُسْلِمُ مَنْ أَجَابَ بِاللِّسَانِ وَ خَالَفَ بِالْقَلْبِ وَ السَّلَام.»

(2)- توبه (9): 111؛ «يقيناً خدا از مؤمنان، جان ها و اموالشان را به بهای آن كه بهشت برای آنان باشد، خريده است.»

(3)- بحار الأنوار: 8/ 105، باب 23؛ «قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام لَاتَقُولَنَّ إِنَّ الْجَنَّةَ وَاحِدَةٌ إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ وَ لَاتَقُولَنَّ دَرَجَةً وَاحِدَةً إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ دَرَجَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِنَّمَا تَفَاضَلَ الْقَوْمُ بِالْأَعْمَالِ قَالَ وَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ الْمُؤْمِنَيْنِ يَدْخُلَانِ الْجَنَّةَ فَيَكُونُ أَحَدُهُمَا أَرْفَعَ مَكَاناً مِنَ الآْخَرِ فَيَشْتَهِي أَنْ يَلْقَی صَاحِبَهُ قَالَ مَنْ كَانَ فَوْقَهُ فَلَهُ أَنْ يَهْبِطَ وَ مَنْ كَانَ تَحْتَهُ لَمْ يَكُنْ لَهُ أَنْ يَصْعَدَ لَأَنَّهُ لَايَبْلُغُ ذَلِكَ الْمَكَانَ وَ لَكِنَّهُمْ إِذَا أَحَبُّوا ذَلِكَ وَ اشْتَهَوْهُ الْتَقَوْا عَلَی الْأَسِرَّةِ.»

تفسير نمونه: 1/ 139 و 140، ذيل تفسير سوره بقره آيه 25، (ويژگی نعمتهای بهشتی) در آيه مورد بحث، سرنوشت مؤمنان را بيان می كند تا همانگونه كه روش قرآن است با مقابله اين دو با هم، حقيقت روشنتر شود.

نخست می گويد: «به آنها كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام داده اند بشارت ده كه برای آنها باغهايی از بهشت است كه نهرها از زير درختانش جريان دارد»؛ «وَ بَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ»

می دانيم باغهايی كه آب دائم ندارند و بايد گاهگاه از خارج، آب برای آنها بياورند، طراوت زيادی نخواهند داشت، طراوت از آن باغی است كه هميشه آب در اختيار دارد، آبهايی كه متعلق به خود آنست و هرگز قطع نمی شود، خشكسالی و كمبود آب آن را تهديد نمی كند و چنين است باغهای بهشت.

سپس ضمن اشاره به ميوه های گوناگون اين باغها می گويد: «هر زمان از اين باغها ميوه ای به آنها داده می شود می گويند: اين همان است كه از قبل به ما داده شده است»؛ «كُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذِي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ»

مفسران برای اين جمله تفسيرهای مختلفی ذكر كرده اند:

بعضی گفته اند: منظور اين است كه اين نعمتها به خاطر اعمالی است كه ما قبلا در دنيا انجام داديم و زمينه آن از قبل فراهم شده است.

بعضی ديگر گفته اند: هنگامی كه ميوه های بهشتی را برای دومين بار برای آنها می آورند می گويند اين همان ميوه ای است كه قبلا خورديم، ولی هنگامی كه آن را می خورند می بينند، طعم جديد و لذت تازه ای دارد! و به تعبير ديگر فی المثل سيب و انگوری را كه در اين دنيا می خوريم در هر مرتبه همان طعم قبل را احساس می كنيم، ولی ميوه های بهشتی هر چند ظاهرا يك نو عليه السلام بوده باشند هر بار طعم جديدی دارند، و اين از امتيازات آن جهان است كه گويی تكرار در آن نيست!

بعضی ديگر گفته اند: منظور اين است كه آنها هنگامی كه ميوه های بهشتی را می بينند آن را شبيه ميوه های دنيا می يابند، تا خاطره نامانوسی نداشته باشد، اما به هنگامی كه می خورند طعم كاملا تازه و عالی در آن احساس می كنند.

هيچ مانعی ندارد كه جمله بالا اشاره به همه اين مفاهيم و تفاسير باشد چرا كه الفاظ قرآن گاه دارای چندين معنی است.