حديث عقل و نفس آدمی درآيينه قرآن، ص: 203
دعوت به قيام و حركت
خداوند در آيه 46 سوره سبأ می فرمايد:
«قل إنما أعظكم بواحدة أن تقوموا للّه مثنی و فرادی ثم تتفكروا ما بصاحبكم من جنة إن هو إلا نذير لكم بين يدی عذاب شديد».
بگو: من شما را فقط به يك حقيقت اندرز می دهم و آن اين كه دو دو و يك يك برای خدا قيام كنيد، سپس بينديشيد درباره رفيقتان محمّد كه هيچ گونه جنونی ندارد. او برای شما از عذاب سختی كه پيش روست جز بيم دهنده ای نيست.
خدا به همه بندگانش توصيه می كند كه از سستی و بی حركتی و معطل بودن اعضا و جوارح ظاهری و باطنی دست بردارند و برای او قيام كنند.
اين قيام به معنی برخاستن و بلند شدن از جاست و مراد از آن اين است كه انسان تمام موجوديت خود را فقط برای خدا به كار بگيرد؛ يعنی نيت كند، اراده كند، طرحش را بريزد، و آماده به كار گرفتن نعمت های خدا در راه او شود؛ چون هر نعمتی از نعمت های خدا كه به كار گرفته نشود چراغش خاموش می شود و تباه می گردد؛ مثلا، اگر عقل به كار گرفته نشود و بيكار بماند، می ميرد. وجدان نيز اگر بيكار بماند، پوچ می شود.
سری هم كه عقل در آن جريان نداشته باشد در حكم دم حيوانات است و برای آن بدن هيچ فايده ای ندارد.
اما، پس از آن كه انسان همه موجوديت خويش را در دايره كار و كوشش و فعاليت برای خدا گرد آورد و آماده شد، بايد تفكر كند:
«ثم تتفكّروا».
انسان بايد فكر كند تا بتواند نعمت های بيرونی و درونی اش را، از نعمت بعثت انبياء الهی گرفته تا نعمت زبان و دست و گوش و شكم و شهوت و چشم و ....، همسو كرده و همه را در مسير معين و برای رسيدن
