حديث عقل و نفس آدمی درآيينه قرآن، ص: 406
ارزش ارتباط با عالم
در تعاليم اسلامی، نه ارتباط با عالم بلكه نگاه به چهره عالم [4] و، از آن بالاتر، نگاه به درب خانه عالم نيز عبادت است و روايات بر اين مطلب شهادت می دهند. [5].
پيغمبر اسلام، صلی اللّه عليه و آله، می فرمايند: عالمان در زمره شفيعان روز قيامت هستند. [6] هم چنين، می فرمايد: اگر عالمی بميرد و او را در قبرستاين دفن كنند، خداوند در عذاب مردگان آن قبرستان تخفيف می دهد. [7] اين گوشه ای از ارزش عالمان راستين است.
به هر حال، امير خراسان روزی به مرد عالمی كه نامش ابو علی دقّاق بود برخورد و به او گفت: او علی، مرا نصيحت كن! ابو علی گفت: اول، پاسخ سؤال مرا بده تا نصيحتت كنم: پول را بيشتر دوست داری يا نفست را؟ امير خراسان فكری كرد و گفت: پول را! گفت: علاقه به چيزی داری كه در وقت مرگ بايد از آن جدا شوی و با دشمنی دست به يكی كرده ای كه تا قيامت با تو خواهد بود. مگر نمی دانی پيغمبر فرموده است:
؟ [8]
در اين روايت، پيغمبر اكرم، صلی اللّه عليه و آله، جايگاه نفس انسان را معين كرده و فرموده است:؛ يعنی نفس از سر تا نوك پا را نگرفته، بلكه دو پهلوی آدمی را پر كرده است. در حقيقت، پيغمبر می خواهد به اين نكته اشاره كند كه نفس زير شكم و بالای پست ترين عضو بدن واقع شده است. اين جايگاه نفس است. نفسی كه اگر جلويش را نگيريم دشمن ترين دشمنان انسان می شود و فرقی با دشمن های ديگر ندارد. با اين فرق كه اگر به دشمن خود محبت كنيد، پول بدهيد، شام و ناهار بدهيد، و مشكلش را حل كنيد، باز با انسان كمی نرم شده و رفيق
