حديث عقل و نفس آدمی درآيينه قرآن، ص: 3

1 يوسف و زليخا نماد دو ديدگاه بشر در طول تاريخ

بسم اللّه الرحمن الرحيم. الحمد للّه رب العالمين و صلّی اللّه علی جميع الأنبياء و المرسلين و صلّ علی محمّد و آله الطاهرين.

قرآن كريم درباره انسان و سعادت و شقاوت او فراوان سخن گفته و اصناف مختلف آدميان را با ديدگاه ها و رفتارهاشان به تصوير كشيده است كه بخشی از آيات سوره مباركه يوسف [1] بيانگر اين موضوع است.

از اين آيات استفاده می شود كه انسان ها از بدو خلقت تا برپا شدن قيامت درباره خود و عالم هستی دو عقيده و ديدگاه مختلف دارند كه بر اساس آن، زندگی شان را سامان داده و تنظيم می كنند: ديدگاه اول ديدگاهی حق و استوار است كه ديدی نامحدود و نورانی است، و ديدگاه دوم ديدی باطل است كه محدود و ظلمانی است.

قرآن دارندگان ديدگاه اول را برندگان واقی معركه زندگی و صاحبان ديدگاه دوم را بازندگان آن، هم در دنيا و هم در آخرت، معرفی می كند و به صورت های گوناگون بر اين مطلب تاكيد می نمايد؛ از جمله، در سوره مباركه ضحی يازده بار پی درپی بر اين موضوع سوگند ياد می كند. [2] قرآن از پيروان ديدگاه دوم به بی خردان (لا يعقلون) و بی شعورها (لا يشعرون) تعبير می كند، نه به اين علت كه ذاتا خرد و مغز و شعور ندارند، به اين