چهره ملكوتی يوسف عليه السلام، ص: 46
دوزخ مستقرّ می شوند، پروردگار عالم به جهنم خطاب می كند:
«هَلِ امْتَلَأْتِ» «1»
آيا سير شدی؟ جهنم در جواب پروردگار می گويد:
«هَلْ مِنْ مَزِيدٍ»
آيا باز هم لقمه ای هست كه در دهان من بيانداز.
رحم خدا، علاج نفس اماره
وقتی كسی در ساليانی طولانی، وجود خودش را به گناه عادت بدهد، در حقيقت نفس خود را با تغذيه گناه چاق كرده، قوت و قدرت داده و اين نفس در وجود انسان، حكومت می كند و مهار انسان را نيز در اختيار می گيرد و به طور پيوسته «لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ» می شود.
«امّار» از لفظ «امر» است؛ يعنی با قاطعيت و قدرت به انسان برای رفتن به جانب گناه حكم می كند و چون انسان در اسارت او است، نمی تواند سرپيچی كند و اگر بخواهد حكم او را اجرا نكند، مورد آزار قرار می گيرد، آرامش خاطر صاحب نفس را به هم می ريزد و نمی گذارد او آرام باشد.
نفس عصيانگر آرامش خود را می خواهد و آرامش او در ارتكاب گناه است در چنين حالی، قدرت نفس عصيان گر، در حدّی است كه قرآن مجيد می فرمايد: جز با كمك رحمت خدا، نجات از اين نفس امكان ندارد:
«إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّي» «2»
______________________________ (1)- ق (50): 30؛ «آيا پر شدی؟ می گويد: آيا زيادتر از اين هم هست؟»
(2)- يوسف (12): 53؛ «زيرا نفس طغيان گر، بسيار به بدی فرمان می دهد مگر زمانی كه پروردگارم رحم كند.»
