چهره ملكوتی يوسف عليه السلام، ص: 62

پروردگار كه پيغمبر صلی الله عليه و آله نقل كرده اند، طرح می كنم كه وجود مبارك حضرت يوسف عليه السلام در اوج جوانی، غريزه، ميل و شهوت، مصداق كامل اين متن است.

تبيين كلمه «غاسق» در قرآن

اما آيه شريفه:

«وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ» «1»

كلمه «غاسِقٍ، غسق» كه پروردگار عالم در كنار لغت «شَرِّ» از آن ياد كرده است، ابن عباس شاگرد اميرالمؤمنين عليه السلام اين آيه را اين گونه معنا كرده است كه خداوند متعال به بندگانش می فرمايد:

از شرّ شهوتی كه در هيجان، تاريكی و ظلمتِ محض است و خود اين تاريكی نيز به تاريكی غفلت، جهل، بی دينی و خلاف همه واقعيات هستی پيچيده شده و بايد به پروردگار عالم پناه ببريد. «2» چون وقتی شهوت، اين ماده تاريك، به صورت حال در وجود انسان به هيجان در می آيد، همان طوری كه اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: صاحب خود را كور و كر

______________________________
(1)- فلق (113): 3؛ «و از زيان شب هنگامی كه با تاريكی اش درآيد [كه در آن تاريكی انواع حيوانات موذی و انسان های فاسق و فاجر برای ضربه زدن به انسان در كمين اند].»

(2)- مجمع البيان فی تفسير القرآن: 10/ 866، ذيل آيه 3 فلق؛ «... «وَ مِنْ شَرِّ غاسِقٍ إِذا وَقَبَ » أي و من شر الليل إذا دخل بظلامه عن ابن عباس و الحسن و مجاهد و علی هذا فيكون المراد من شر ما يحدث في الليل من الشر و المكروه كما يقال أعوذ من شر هذه البلدة و إنما اختص الليل بالذكر لأن الغالب أن الفساق يقدمون علی الفساد بالليل و كذلك الهوام و السباع تؤذي فيه أكثر و أصل الفسق الجريان بالضرر و قيل إن معنی الغاسق كل هاجم بضرره كائنا ما كان ....»