حديث عقل و نفس آدمی درآيينه قرآن، ص: 205

به طور كلی، هيچ حركتی بدون فكر ممكن نيست؛ خواه از نوع عمل صالح باشد و خواه از نوع غير صالح. امير مومنان در اين باره خطاب به كميل می فرمايد:

«يا كميل، ما من حركة الّا و انت فيها محتاج بالمعرفة». [7]

ای كميل، هيچ حركتی نيست مگر آن كه تو در آن نيازمند شناخت و معرفت هستی.

ازاين رو، اين آيه آيه مهمی است كه راه را نشان می دهد و معنی ساده اش اين است كه اگر فكر كنيد به نتيجه می رسيد و مسأله حق بودن خلقت مانند روز برای شما روشن می شود.

«أفلم يتفكروا فی انفسهم ...».

آيا تا به حال پيش خودتان درباره اين موضوع فكر نكرده ايد كه خلقت هيچ چيز باطل و بيهوده نيست و همه چيز بر مدار حق است؟ اگر فكر كنيد پاسخ آن را به راحتی به دست می آوريد. به نظر می رسد تكرار موضوع حق بودن خلقت در قرآن برای بيدار كردن انسان ها از خواب غفلت و توجه دادن آنان به بينش های غلطشان در زندگی بوده است.

آيات از اين است:

«ما خلقنا السماوات و الارض و ما بينهما إلا بالحق و إن الساعة لآتية فاصفح الصفح الجميل». [8]

- «ما خلقنا السماوات و الارض و ما بينهما إلا بالحق و أجل مسمی و الذين كفروا عما أنذروا معرضون». [9]

- «ما خلقنا السماوات و الارض و ما بينهما لاعبين. ما خلقناهما إلا بالحق و لكن أكثرهم لا يعلمون». [10]

- «هو الذی جعل الشمس ضياء و القمر نورا و قدره منازل لتعلموا عدد السنين و الحساب ما خلق اللّه ذلك إلا بالحق يفصل الآيات لقوم يعلمون». [11]