حديث عقل و نفس آدمی درآيينه قرآن، ص: 164

اگر ما دعوت سعادت بخش آنان را شنيده بوديم يا در حقايقی كه برای ما آوردند تعقّل كرده بوديم، در ميان آتش اهل آتش سوزان نبوديم.

آدم نفهم بی نماز و بی روزه می شود. اصلا، همه عبادت ها و كارهای خير و قدم های مثبت آدمی ميوه فهم اوست. پيغمبر اسلام به امير المؤمنين فرمود:

«لا فقر اشدّ من الجهل». [8]

به راستی، هيچ فقر و تهيدستی ای در اين عالم سخت تر از نفهمی نيست. و به قول سعدی:

آدمی را بتر از علت نادانی نيست. [9]

قرآن دستور می دهد به فكر كردن درباره اين كه چگونه از ميان خون قرمز و شكمبه زرد چطور شير به اين سفيدی و گوارايی بيرون می آيد؟

اگر انسان اين را بفهمد آدم است وگرنه می نشينيد ليوان ليوان از اين نعمت خدا می خورد و خنده های بلند سر می دهد كه چه كسی می گويد خدا وجود دارد؟

اين درك ظاهری از شير با درك حيوانی يكی است، با اين تفاوت كه حيوان برای هميشه نادان می ماند، ولی اگر انسان نخواهد در اين دنيا اهل تعقل و تفكر باشد و بفهمد، نادانی اش هميشگی نخواهد بود و بالاخره يك روز به او می فهمانند كه عالم خدا دارد. آن روز هم چندان دور نيست و چشمش كه به ملك الموت بيفتد همه چيز را می فهمد و همان را می گويد كه فرعون در هنگام غرق شدن در دريا گفت:

«و جاوزنا ببنی إسرائيل البحر فأتبعهم فرعون و جنوده بغيا و عدوا حتی إذا أدركه الغرق قال آمنت أنه لا إله إلا الذی آمنت به بنو إسرائيل و أنا من المسلمين». [10]

و بنی اسرائيل را از دريا گذرانديم، پس فرعون و لشكريانش آنان را از روی ستم و تجاوز دنبال كردند. هنگامی كه بلای غرق شدن او را فرو