چهره ملكوتی يوسف عليه السلام، ص: 130

را قطع می كند كه چرا «لا اله الا الله» می گوييد. «1» آن يكی با خدا به طور مستقيم حرف می زند، در حالی كه طرف مقابل به اين سخن گوی خدا می گويد: تو جادوگر، ستمكار، ساحر و به هم زننده نظام طبيعت هستی؛ يعنی آن چه زشتی در خود اوست، به ديگری نسبت می دهد. همچنان كه اينجا حضرت موسی عليه السلام و فرعون با يكديگر تفاوت دارند. بعد از مرگ نيز در جايگاه آخرتی با هم تفاوت دارند. حضرت موسی عليه السلام در بهشت از چشمه سلسبيل و از چشمه ای كه:

«عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَها تَفْجِيراً» «2»

می آشامد، اما فرعون در جهنم از ماده پرخونِ پرچركِ بسيار بدبويی به نام «زَقُّومٍ» می آشامد:

«لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ» «3»

وقتی از پيغمبر صلی الله عليه و آله می پرسند: «زَقُّومٍ» كه خدا در سوره واقعه از آن ياد می كند

______________________________
(1)- اشاره است به سوره طه (20): 71؛ « [فرعون ] گفت: آيا پيش از آنكه به شما اذن دهم، به او ايمان آورديد؟ يقيناً او بزرگ شماست كه به شما جادو آموخته است، پس بی ترديد دست ها و پاهايتان را يكی از راست و يكی از چپ قطع خواهم كرد، و شما را بر تنه های درخت خرما خواهم آويخت تا كاملًا بدانيد كه كدام يك از ما [من يا خدای موسی ] عذابش سخت تر و پايدارتر است؟!»

(2)- انسان (76): 6؛ «آن جام از چشمه ای است كه همواره بندگان خدا از آن می نوشند و آن را به دلخواهشان هرگونه كه بخواهند جاری می نمايند.»

(3)- واقعه (56): 52؛ «قطعاً از درختی كه از زقّوم است [و دارای مايعی جوشان و بسيار بدمزه و بدبوست ] خواهيد خورد.»