عبرت های روزگار، ص: 308

جنس مايی پيش ما اولی تری

به كه ز آن تن وارهی وَز آن تری «1»

كبوتر كردار

و البته انسان تنها خود به كبوتر مانند نيست، بل عمل و كردار وی نيز اين گونه همانندی را دارد.

بنابراين، رفتار و عملی كه از انسان صادر می شود، اگرچه در اين دنيا برای چند روزی جولانی داده و تأثيری می گذارد، و حتی ممكن است به ظاهر بر ديگران نيز سود و يا آسيبی برساند، اما دير و يا زود، به سوی خود انسان بازمی گردد.

هر چه كنی مو به مو بر تو رسد دم به دم «2» «ولَنْ يَفُوزَ بِالْخَيرِ الّا عامِلُه وَلا يُجْزی جزاءُ الشَر الّا فاعِله» «3» آنچنان گرم است بازار مكافات عمل

چشم اگر بينا بود هر روز روز محشر است «4» از اين رو هيچ عمل و كردار و رفتاری از انسان بی پاسخ و بی جواب نمی ماند.

هر عمل اجری و هر كرده جزايی دارد «5»

بهمنِ رفتار

البته؛ عمل انسان با كبوتر يك تفاوت دارد:

كبوتر آنگاه كه می رود و آن زمان كه باز می آيد تفاوتی نخواهد كرد، و در

______________________________
(1) خاك به تن خاكی آدمی می گويد: جان را رها كن و با شتاب به نزد ما بازگرد كه از جنس مايی و شايسته تر است كه پيش ما باشی، و از تن و رطوبت آن رها شوی. مثنوی معنوی، دفتر سوم، بيت 4421 و 4422.

(2) رفعت سمنانی.

(3) نهج البلاغه، نامه 33.

(4) صائب تبريزی.

(5) حافظ.