عبرت های روزگار، ص: 259
«انَّ اللَّه يَأمُرُ بِالعَدلِ» «1» خداوند به عدل فرمان می دهد.
عدل چه بُود وضع اندر موضعش
ظلم چه بود وضع در ناموضعش «2» عدل چه بود آب ده اشجار را
ظلم چه بود آب دادن خار را
عدل وضع نعمتی در موضعش
نه به هر بيخی كه باشد آب كش «3» و راستی اگر عدل كهنه و قديمی باشد، جديد و تازه آن چيست؟
آيا تازه و جديد آن اين است كه دشنه ای تيز بر سينه زن و فرزند خود فرو كنيم، و بگوييم عدالت ديگر كهنه است و قديمی.
و يا عدل و عدالت آن است كه نعمت های الهی را به دستان نفس و هَوس، و شيطان بسپاريم؟ هرگز!
نعمت حق را به جان و عقل ده
نه به طبع پر ز خيرِ پر گره «4»
حقايق ثابت
و آنچه در كتاب خدا، قرآن كريم، آمده است تمامی، از قبيل عدل و عدالت است، يعنی حقايقی است ثابت، مسلّم، و تغييرناپذير.
و يكی از مسلماتِ تغيير ناپذيرِ اين كتاب آسمانی، عكس العمل و بازتاب رفتار انسانی است. اين كتاب می گويد: هر كسی، بی هيچ استثناء هر كاری كه كند،
______________________________ (1) نحل/ 90.
(2) مثنوی معنوی، دفتر ششم، بيت 2516.
(3) مثنوی معنوی، دفتر پنجم، بيت 1089 و 1090.
(4) مثنوی معنوی، دفتر پنجم، بيت 102.
