عبرت های روزگار، ص: 311

جز اين نيست كه نتيجه عمل، هر چند ناچيز و خُرد باشد، فراوان و انبوه باشد، و اين فراوانی جز با پيوستگی حاصل نمی شود.

همچنان كه تمام نقاط زمين چشمه نيست. بلكه تنها از نقاطی محدود و معدود آب می جوشد، اما به دليل پيوستگی، انبوه شده و مزارع بسياری را سبز و با ثمر نگاه می دارد.

در قيامت نيز هر يك از كردار خُرد و ناچيز انسان به چشمه ای می ماند كه انواع نعمت ها و موهبت ها از دل آن می جوشد و اين جوشش به بلندای ابديت پايدار و پيوسته است.

كريم

و از اين همه گذشته خداوند كريم است. كريمی كه دستانش باز و باسط و گشاده می باشد. و طبيعتاً به ميزان كَرَمِ خويش كرامت می كند. و اگر انسان را عمری جاودانه و ابدی می بخشد از آن روست كه كرامت وی بی منتها و بی پايان است. و به ديگر سخن آيينه ای كه می تواند به گونه ای تمام نما، نمای كرم و اكرامِ بی حصر و بی حدِ وی را نمايان سازد آيينه ابديت و جاودانگی است.

فضل او عام است و فيض او عميم

لطف او بی انتها جُودش قديم

و البته كسی كه بر چنين خداوندی پشت نموده و اعراض می كند چنين كرم و كرامتی را نيز از دست خواهد داد. و همين، مايه آن می شود كه تا شام ابد در جهنمی سوزان از حسرت و ندامت به آتش نشيند.

كردار خير

و البته عمل و رفتار و كرداری پديد آور بهشت است كه خير، خوب و صلاح باشد، و عملی خير خواهد بود كه مورد فرمان خداوند باشد، و نيز برای خداوند صورت پذيرد.

همچون احسان و نيكی نمودن كه خواست خداوند است، و اگر انسان آن را نيز