عبرت های روزگار، ص: 255

خوب می داند به حقيقت خوب است، و اگر بد، به واقع بد خواهد بود.

بر خلاف انسان كه سراسر نادانی و جهل است.

«انَّه كانَ ظَلُوماً جَهُولًا» «1» بنابراين، ای بسا كه انسان چيزی را خوش بدارد اما چنين نباشد، و يا ناخوش انگارد، ولی خوش باشد.

«وَعَسی انْ تُحِبُّوا شيئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُم

وَعَسی انْ تَكْرَهُوا شيئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَكُم» «2» آری، خوب و بد را تنها كسی می داند، كه نه تنها آگاه به آشكارا و ظاهر امور باشد، بلكه بر باطن و نهان و حقايق امور نيز علم و وقوف داشته باشد.

و اين، جز خدا، كسی نيست. تنها خداست كه هم ظاهر را می داند و هم دانا و محيط بر باطن است.

«يَعْلَمُ الْجَهْرَ وَما يَخْفی » «3»

سلامت

و از ياد نبريم كه خوب و يا بد بودن، در نزد طبيب، به خواص و خصوصيت ها مربوط است، يعنی طبيب چيزی را خوب قلمداد می كند كه خاصيت و خصوصيات آن خوب باشد، و چيزی را به بدی ياد می كند كه برخوردار از آثار و خصيصه های بد باشد.

از اين جهت ای بسا او چيزی را برای بيمار خويش تجويز كند كه به ظاهر خوش نباشد، اما به دليل خواص و خصيصه ها، خوب و مثبت باشد، زيرا كه انگيزه و ملاك طبيب، سلامت بيمار است.

بر خلاف بيمار، كه خوب و بد را در طعم و مزه می داند، و از همين رو ممكن

______________________________
(1) احزاب/ 72.

(2) بقره/ 216.

(3) اعلی/ 7.