عبرت های روزگار، ص: 137

البته، سنجش حق و صواب و درست، تنها، به گونه گون بودن ترازوها نيست. بلكه بايد ترازوها نيز كاستی، كمی، و نادرستی نداشته، و به تعبير كتاب خدا سلامت و مستقيم باشند. چرا كه ترازوی ضايع، ناقص و خراب همه چيز را نيز خراب می سنجد. و از همين روست كه قرآن می خواهد در صحت و درستی و بی عيبیِ ترازوها، بكوشيم:

«وَزِنُوا بالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقيم» «1» هر چند كه اين نيز در صحت سنجش و آزمودن، و نيز درستیِ اندازه گيری كفايت نخواهد كرد، ای بسا، ترازوها گونه گون، و تمامی بی نقص، امام سنجش نيز درست و به حق صورت نپذيرد. و از همين روست كه خداوند از صاحبان ترازو و آنان كه دست در كار سنجش دارند می خواهد كه خود نيز سالم و مستقيم باشند، و ملامت می گويد آنان را كه حرمت اندازه گيری را نگاه نمی دارند، و بر خلاف آن مشی و رفتار می كنند، و كم می فروشند و زياده می ستانند:

«وَيْلٌ لِلْمُطَفِفِين» «2» بنابراين، سنجش آنگاه راست، درست، و عينِ صواب است كه ترازوها مختلف، و هم بی نقص، و ترازو داران نيز باطل انديش نباشند، و از سر عدل، و انصاف و برابری و توازن رفتار كنند. همچنانكه در قيامت نيز اينگونه است.

«وَالْوَزن يومَئذٍ الْحَقُ» «3» چرا كه ترازوها گونه گون، و هم به سلامت، و آنكه بساط ترازوها را می گستراند نيز كمال عدل و تمام مروت را برخوردار است.

«وَنَضَعُ الْمَوازِينَ الْقِسْطَ لِيَومِ الْقِيامَة» «4»

______________________________
(1) شعرا/ 182.

(2) مطففين/ 1.

(3) اعراف/ 8.

(4) انبياء/ 47.