عبرت های روزگار، ص: 187

اين همه گفتيم ليك اندر بسيچ

بی عنايات خدا هيچيم هيچ «1» بی عنايات حق و خاصان حق

گر مَلَك باشد سياه استَشْ ورق «2» و می فرمود: علامه حلی، در سنين سيزده سالگی مجتهدی جامع و فقيهی صاحب فتوا بود. كه اگر كمیِ سن و سال و نيز عدم بلوغ وی نبود، در همان سال های نوجوانی بر كرسی مرجعيت و فتوا می نشست. اما همين نوجوان فهيم و فقيه با تمامی گستردگی دانشی كه داشت، از عموی خويش، مرحوم محقق، صاحب كتاب عظيم القدر شرايع الاسلام، اذان می خواهد تا به ايران، و منطقه تبريز، و شهر مراغه آيد، و در محضر خواجه طوس شاگردی زند، و در فن فلسفه نيز بی بهره نباشد.

اگر تداركِ نقصانِ حال خواهی كرد

دمی مباش چو ماهِ نو از سفر خالی

ور آدمی صفتی، خيز از آنكه لايق نيست

بسی نشسته به شهری، دَر از بشر خالی

چه خوش بُوَد همه كس خفته و تو همچون شمع

نشسته با دل پرسوز و چشم تر خالی «3» پس از آنكه با خواست و نظر وی موافقت می شود، با شتاب و اشتياق، عراق را به عزم ايران، و حِلَّه را به قصد مراغه، ترك می گويد، تا به آنچه می خواهد دست يابد.

______________________________
(1) اين همه حرف زديم اما در طريق آمادگی اگر عنايت های الهی نباشد هيچ در هيچيم.

(2) مثنوی معنوی، دفتر اول، بيت 1778 و 1779.

(3) اثر الدين اومانی، متوفی بين سال های، 656 تا 665.