چهره ملكوتی يوسف عليه السلام، ص: 178

اگر پيرمرد را ببخشد، اين نگاه، نگاه ترحّم خداست، نه نگاه عظمت نگری و «احسنيت»، نه نگاه به آيات بيّنات كتاب، وجود جوان كه به كتاب هستی آبرو داده است.

«عالماً مضاهياً للعالم العَيْنی» «1» اين حرف حكما است، كه حضرت يوسف عليه السلام در ايام جوانی، همه وجود را با همه عالم، حكيمانه، هماهنگ و يكی كرده بود. اين نگاه و خوشحالی در اين زمان خيلی مهم است.

نه زمان پيری كه بعد از گريه ها، ناله ها، ندبه ها، مكه و كربلا رفتن ها بگويم:

احساس می كنم كه گويا خدا مرا بخشيده باشد. بعد از اين كه هزاران مقام و منزلتم را از دست دادم، حالا به عنوان غلط كرده پشيمان، خوشحال باشم كه مرا بخشيده اند و به من نگاه می كنند.

البته خدا منّتی روی ما نمی گذارد. در قيامت ماركی به پيشانی ما نمی زند كه «هذا تائب» اين شخص جوانی خود را در گناه گذرانده و بعد توبه كرده است، نه، اين كار را با ما نمی كنند، اما انسان در درون خودش احساس ذليلی می كند.

به خدا قسم! بيشتر اين خنده هايی كه دختران و پسران خارج از فضای دين دارند، خنده های مسخره ای است كه اميرالمؤمنين عليه السلام می فرمايند: «2» به دنبال اين

______________________________
(1)- شرح الأسماء الحسنی: 1/ 134.

(2)- نهج البلاغه: خطبه 212، (من كلام له عليه السلام قاله بعد تلاوته أَلْهاكُمُ التَّكاثُر ...)

«إِنْ مُصِيبَةٌ نَزَلَتْ بِهِ ضَنّاً بِغَضَارَةِ عَيْشِهِ وَ شَحَاحَةً بِلَهْوِهِ وَ لَعِبِهِ فَبَيْنَا هُوَ يَضْحَكُ إِلَی الدُّنْيَا وَ تَضْحَكُ إِلَيْهِ فِي ظِلِّ عَيْشٍ غَفُولٍ إِذْ وَطِئَ الدَّهْرُ بِهِ حَسَكَهُ وَ نَقَضَتِ الْأَيَّامُ قُوَاهُ وَ نَظَرَتْ إِلَيْهِ الْحُتُوفُ مِنْ كَثَبٍ فَخَالَطَهُ بَثٌّ لَايَعْرِفُهُ وَ نَجِيُّ هَمٍّ مَا كَانَ يَجِدُهُ وَ تَوَلَّدَتْ فِيهِ فَتَرَاتُ عِلَلٍ آنَسَ مَا كَانَ بِصِحَّتِهِ فَفَزِعَ إِلَی مَا كَانَ عَوَّدَهُ الْأَطِبَّاءُ مِنْ تَسْكِينِ الْحَارِّ بِالْقَارِّ وَ تَحْرِيكِ الْبَارِدِ بِالْحَارِّ فَلَمْ يُطْفِئْ بِبَارِدٍ إِلَّا ثَوَّرَ حَرَارَةً وَ لَاحَرَّكَ بِحَارٍّ إِلَّا هَيَّجَ بُرُودَةً وَ لَااعْتَدَلَ بِمُمَازِجٍ لِتِلْكَ الطَّبَائِعِ إِلَّا أَمَدَّ مِنْهَا كُلَّ ذَاتِ دَاءٍ حَتَّی فَتَرَ مُعَلِّلُهُ وَ ذَهَلَ مُمَرِّضُهُ وَ تَعَايَا أَهْلُهُ بِصِفَةِ دَائِهِ ....»

و موارد ديگری قريب به اين مضمون از رسول گرامی اسلام صلی الله عليه و آله نقل شده:

طَ طَ إرشاد القلوب، ديلمی: 1/ 33؛ «وَ قَالَ عليه السلام لَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَضَحِكْتُمْ قَلِيلًا وَ لَبَكَيْتُمْ كَثِيراً عَلَی أَنْفُسِكُمْ وَ لَخَرَجْتُمْ عَلَی الصُّعُدَاتِ تَبْكُونَ عَلَی أَعْمَالِكُمْ وَ لَوْ تَعْلَمُ الْبَهَائِمُ مِنَ الْمَوْتِ مَا تَعْلَمُونَ مَا أَكَلْتُمْ سَمِيناً.

وَ قَالَ صلی الله عليه و آله أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَبَكَيْتُمْ عَلَی أَنْفُسِكُمْ وَ لَخَرَجْتُمْ عَلَی الصُّعُدَاتِ تَنْدَمُونَ عَلَی أَعْمَالِكُمْ وَ لَتَرَكْتُمْ أَمْوَالَكُمْ لَاحَارِسَ لَهَا وَ لَاخَائِفَ عَلَيْهَا ....»