عبرت های روزگار، ص: 14

از روزهای اقامت را به شركت در يكی از دروس وی اختصاص می دهد. و در همانجا به كمال دانش و فرزانگی و آراستگی و قدر و گرانمايگی ايشان وقوف و اذعان می يابد و چنان مفتون و دلبرده ايشان می شود كه هوای شاگردی را در سر می پروراند و چندان طولی نمی كشد كه عزم خود را جزم نموده و از بازگشت به ايران كه می رفت تا كرسی رياست علم و معنويت شيعه را برنده باشد، چشم می پوشد.

آری، تواضع و انكسارِ انسان های فروتن و بيدار هيچ اجازه نمی دهد كه ايشان در حدی محدود از دانش و معنويت دربمانند، و توقف يابند.

تواضع سر رَعت افرازدَت

تكبر به خاك اندر اندازدت

آری، پس از پايان درس وقتی از ايشان پرسيدند: درس شيخ را چگونه يافتيد؟

به پاسخ می گويد: بر خود واجب می دانم كه در حلقه شاگردان ايشان باشم.

و از آن پس، پانزده سال، زانوی شاگردی زد. بی هيچ ادعا.

و در حقيقت، معنای اين آيه شريفه كه می فرمايد: «اللَّه اعلم حيث يجعل رسالت» «1» می توان در همينجا دريافت.

اساساً، بسياری از آيات كتاب خدا از طريق دانش لغت نمی توان دريافت بلكه حوادث و اتفاقاتی بايد روی داده تا در سايه آنها مفهوم و مراد آيات، آفتابی و نمايان شود.

همين آيه را، يكی از مردم شام كه تحت تاثير فرهنگ معاويه بود، با اتفاق يك واقعه دانست. او كه برای نخستين بار سفر به مدينه داشت، مردمی را ديد، كه در گرداگرد يكی حلقه كرده اند، و نيز به گونه ای شايسته وی را اكرام و تكريم

______________________________
(1) خدا داناتر است كه رسالت خود را در كجا جای دهد. انعام/ 124.