عبرت های روزگار، ص: 212

دانش است پيوسته می خواست نور و روشنايی خويش را افزون كند، از اين رو هجرتی ديگر را آغاز نمود.

جان نباشد جز خبر در آزمون

هر كه را افزون خبر جانش فزون «1» جانور فربه شود ليك از علف

آدمی فربه ز عزّ است و شرف

آدمی فربه شود از راه گوش

جانور فربه شود از حلق و نوش «2» و اين بار حوزه نجف را به عنوان مقصد خويش برگزيد. حوزه ای كه بنيان گذار آن وجود تابناك شيخ طوسی است. مرد فقه. قرآن. تفسير. انديشه و عمل. بزرگ مردی كه علامه حلِّی، در وصف وی فرمود: مردی در علم و عمل به مانند شيخ طوسی سراغ نداريم.

حال آنكه خود علامه حلِّی نيز از مردان علم بود، و در دانش اندوزی كم بديل.

مردی كه در روزگار عمر خويش لحظه ای را ضايع نكرد، و از همين رو پانصد و بيست و سه اثر جاودانه علمی از خود به يادگار گذارد.

از شدت خستگی و ملالت، هفته ای به ييلاق رفت. پس از بازگشت با خبر شد كه فرزند بزرگوارش در نماز حضور نمی يابد، و بر وی اقتدا نمی كند. فرزند را خواست و پرسيد: نور چشمانم! از من ناروايی صورت گرفته است؟ فرزند می گويد: آری، كسی كه يك هفته از عمر خويش را به تفريح و بطالت بگذراند، عدالت نخواهد داشت. و در همين ميان، علامه، كتاب شريف تبصرة المتعلمين را به

______________________________
(1) مثنوی معنوی، دفتر دوم، بيت 3265.

(2) مثنوی معنوی، دفتر ششم، بيت 290 و 291.