صبر از ديدگاه اسلام، ص: 17
تاريخ، حيات پاكان و صابران عالم ثابت كرده است.
لغت صبر كه در قرآن و روايات بسيار آمده است، حتی در روايات، باب ويژه و خاصی برای صبر دارند، به معنای اين است كه انسان تحت هر شرايطی و هر بخشی از زمان و در هر موقعيتی خود را در حريم محبت و قوانين حق نگاه بدارد و خود را تسليم فضاهای بيرون از حريم حق نكند، گرچه اين صبر برای او تلخ، سنگين و ناگوار باشد، اما بعد از صبر در همه تلخی های دنيا، بنا به وعده ای كه پروردگار مهربان عالم داده است، در آخرت با درجات و خيرات آن تلخی ها را جبران می كند.
مراحل سه گانه صبر
«1»در روايات برای صبر سه مرحله بيان كرده اند:
نخست، صبر بر گناهان است كه انسان، خود را در حريم حق نگهدارد و از اين
حريم به جانب حريم شيطان قدم برندارد.
دوم: صبر در عبادت است كه تا آخر عمر، به طور پيوسته، در حريم واجبات الهی قرار بگيرد، كه اگر از اين حريم بيرون برود، وارد حريم گناه خواهد شد.
سوم: صبر در برابر ناگواری ها و تلخی ها. از جمله تلخی ها، گرسنگی، تشنگی و خودداری از شهواتی كه خدا بر انسان حلال كرده است می باشد كه به همين خاطر، از روزه ماه مبارك رمضان به صبر تعبير شده است.
يعنی يك ماه طول می كشد تا شما اين جاده را طی كنيد، اما بعد از طی كردن جاده صبر و خويشتن داری به خيرات ودرجاتی كه در ارتباط با صبر خاص؛ يعنی روزه ماه مبارك رمضان است، خواهيد رسيد، كه بخشی از آن، مادی است؛ يعنی خير آن مادی است.
______________________________ (1)- الكافی: 2/ 91، حديث 15؛ «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه وآله الصَّبْرُ ثَلَاثَهٌ صَبْرٌ عِنْدَ الْمُصِيبَهِ وَ صَبْرٌ عَلَی الطَّاعَهِ وَ صَبْرٌ عَنِ الْمَعْصِيَهِ فَمَنْ صَبَرَ عَلَی الْمُصِيبَهِ حَتَّی يَرُدَّهَا بِحُسْنِ عَزَائِهَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ ثَلَاثَمِائَهِ دَرَجَهٍ مَا بَيْنَ الدَّرَجَهِ إِلَی الدَّرَجَهِ كَمَا بَيْنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ وَ مَنْ صَبَرَ عَلَی الطَّاعَهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ سِتَّمِائَهِ دَرَجَهٍ مَا بَيْنَ الدَّرَجَهِ إِلَی الدَّرَجَهِ كَمَا بَيْنَ تُخُومِ الْأَرْضِ إِلَی الْعَرْشِ وَ مَنْ صَبَرَ عَنِ الْمَعْصِيَهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ تِسْعَمِائَهِ دَرَجَهٍ مَا بَيْنَ الدَّرَجَهِ إِلَی الدَّرَجَهِ كَمَا بَيْنَ تُخُومِ الْأَرْضِ إِلَی مُنْتَهَی الْعَرْشِ.»
