صبر از ديدگاه اسلام، ص: 207

موهای خود را پنهان كنيد او را خواباند و با مشت و لگد، بدن او را سياه كرد. بعد از جاده ای كه آسفالت نبود، او را از قم به تهران آوردند و اين بدن مجروح را درزندان سرتيپ درگاهی انداختند كه نسخه دوم شمر بود.

در گنجايش، ظهور كامل توحيد و نبوت كيفی و اعتقادی، امامت خاص و علم علی عليه السلام فكر كنيد. در محراب افتاده، امام مجتبی عليه السلام، ابی عبدالله عليه السلام، محمد حنفيه و قمر بنی هاشم دور او را گرفته، دارند نقشه می كشند كه چگونه او را به خانه ببرند. حواس آنها فقط متوجه علی عليه السلام است.

وقتی انسان حواس خود را در يك جا متمركز نمايد، حواسش از جاهای ديگر پرت می شود. اين امری روانی است. چشمش را باز كرد، فرمود: حسن جان! دارند ابن ملجم را می زنند، بگو: او را نزنند. علی عليه السلام را روی زمين گذاشت، صدا زد:

مردم! علی می گويد: او را نزنيد، راضی نيست.

بعد اشاره كرد: حسن جان! او را نزد من بياور، بگذار در پناه خودم باشد، چون اگر باز آنجا باشد، مردم عصبانی می شوند و او را می زنند.

ای دنيای ظالم! ای دنيای فاسد! ای جهان فتنه گر! ای مدعيان حقوق بشر! ای مدعيان عدالت و قسط! آيا خجالت نمی كشيد؟ البته كسی كه دين ندارد، از چه چيز خجالت بكشد؟

وصيت امام علی عليه السلام به امام حسن عليه السلام

ساعتی به شهادت مانده، به قرآن، نماز، حج، ايتام، اصلاح ذات البين، جهاد و تقوا وصيت كرد، «1» بعد كار ابن ملجم را در وصيت خود گذاشت. «2» چه كسی

______________________________
(1)- بحار الأنوار: 75/ 99، باب 18؛ «وَصِيَّتُهُ عليه السلام عِنْدَ الْوَفَاهِ- هَذَا مَا أَوْصَی بِهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ- ثُمَّ إِنِّی أُوصِيكَ يَا حَسَنُ وَ جَمِيعَ وُلْدِي- وَ أَهْلَ بَيْتِی وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتَابِی مِنَ الْمُومِنِينَ- بِتَقْوَی اللَّهِ رَبِّكُمْ- وَ لا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ- وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا- فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه وآله يَقُولُ- صَلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ أَفْضَلُ مِنْ عَامَّهِ الصَّلَاهِ وَ الصَّوْمِ- وَ إِنَّ الْمُبِيرَهَ وَ هِیَ الْحَالِقَهُ لِلدِّينِ فَسَادُ ذَاتِ الْبَيْنِ وَ لا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ- انْظُرُوا ذَوِی أَرْحَامِكُمْ- فَصِلُوهُمْ يُهَوِّنُ اللَّهُ عَلَيْكُمُ الْحِسَابَ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الْأَيْتَامِ لَا يَضِيعُوا بِحَضْرَتِكُمْ- فَقَدْ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه وآله يَقُولُ- مَنْ عَالَ يَتِيماً حَتَّی يَسْتَغْنِيَ- أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ بِذَلِكَ الْجَنَّهَ- كَمَا أَوْجَبَ لآِكِلِ مَالِ الْيَتِيمِ النَّارَ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الْقُرْآنِ- فَلَا يَسْبِقَنَّكُمْ إِلَی الْعِلْمِ بِهِ غَيْرُكُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی جِيرَانِكُمْ- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه وآله أَوْصَی بِهِمْ- مَا زَالَ يُوصِی بِهِمْ حَتَّی ظَنَنَّا أَنَّهُ سَيُوَرِّثُهُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی بَيْتِ رَبِّكُمْ فَلَا يَخْلُو مِنْكُمْ مَا بَقِيتُمْ- فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا- وَ أَدْنَی مَا يَرْجِعُ بِهِ مَنْ أَمَّهُ أَنْ يُغْفَرَ لَهُ مَا سَلَفَ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الصَّلَاهِ- فَإِنَّهَا خَيْرُ الْعَمَلِ إِنَّهَا عِمَادُ دِينِكُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الزَّكَاهِ- فَإِنَّهَا تُطْفِئُ غَضَبَ رَبِّكُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی صِيَامِ شَهْرِ رَمَضَانَ- فَإِنَّ صِيَامَهُ جُنَّهٌ مِنَ النَّارِ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاكِينِ- فَشَارِكُوهُمْ فِی مَعَايِشِكُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ- فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ رَجُلَانِ إِمَامٌ هُدًی- أَوْ مُطِيعٌ لَهُ مُقْتَدٍ بِهُدَاهُ- اللَّهَ اللَّهَ فِی ذُرِّيَّهِ نَبِيِّكُمْ- لَا تُظْلَمَنَّ بَيْنَ أَظْهُرِكُمْ- وَ أَنْتُمْ تَقْدِرُونَ عَلَی الْمَنْعِ عَنْهُمْ- اللَّهَ اللَّهَ فِی أَصْحَابِ نَبِيِّكُمُ- الَّذِينَ لَمْ يُحْدِثُوا حَدَثاً وَ لَمْ يَأْوُوا مُحْدِثاً- فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله عليه وآله أَوْصَی بِهِمْ- وَ لَعَنَ الْمُحْدِثَ مِنْهُمْ وَ مِنْ غَيْرِهِمْ- وَ الْمُووِیَ لِلْمُحْدِثِينَ- اللَّهَ اللَّهَ فِی النِّسَاءِ وَ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ- فَإِنَّ آخِرَ مَا تَكَلَّمَ بِهِ نَبِيُّكُمْ أَنْ قَالَ- أُوصِيكُمْ بِالضَّعِيفَيْنِ- النِّسَاءِ وَ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ- الصَّلَاهَ الصَّلَاهَ الصَّلَاهَ- لَا تَخَافُوا فِی اللَّهِ لَوْمَهَ لَائِمٍ- يَكْفِكُمْ مَنْ أَرَادَكُمْ.»

(2)- الإرشاد، شيخ مفيد: 1/ 21؛ «فَلَمَّا أُدْخِلَ ابْنُ مُلْجَمٍ عَلَی أَمِيرِ الْمُومِنِينَ عليه السلام نَظَرَ إِلَيْهِ ثُمَّ قَالَ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ إِنْ أَنَا مِتُّ فَاقْتُلُوهُ كَمَا قَتَلَنِی وَ إِنْ سَلِمْتُ رَأَيْتُ فِيهِ رَأْيِی.»