صبر از ديدگاه اسلام، ص: 306

هيچ كدام از اينها را نداشت ولی پروردگار عالم می فرمايد:

«وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ »

ابراهيم عليه السلام و صبر در بلايا و آزمايش ها

يا درباره حضرت ابراهيم عليه السلام كه مرحوم طبرسی در مجمع البيان «1» در ذيل آيات سوره بقره كه درباره حضرت ابراهيم است، می فرمايد:

آن مقداری كه ما تحقيق كرده ايم؛ از مجموعه آيات و روايات به دست می آيد كه حضرت ابراهيم عليه السلام به نوزده آزمايش مبتلا شد كه اگر روح قدسی ابراهيمی نبود، كافی بود يكی از اين آزمايش ها انسانی را متلاشی كند. ولی حضرت ابراهيم در مقابل تمام آزمايش های الهی جهت را كاملًا به نفع خودش برگرداند و از

آزمايش های خداوندی منافع بی شمار دنيايی و آخرتی نصيب او شد و ساير پيامبران و اوليای خدا و ائمه طاهرين هم اين چنين بودند.

برخورد انسان با بلايا و آزمايش ها

پس انسان از آزمايش بی نصيب نيست ولی در مقابل آزمايش دو روش دارد:

يكی اينكه: وقتی در مقابل حادثه قرار می گيرد از قوای الهی درونی اش استفاده می كند و شاكر است. يا اينكه: در برابر حادثه كه قرار می گيرد طاقت ندارد و جهت حادثه به ضرر او تغيير كرده، كفور می شود:

«إِنَّا هَدَيْنَهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا» «2» خدا در قرآن مجيد همين بندگان شاكر را يعنی كسانی كه از حوادث خوب بهره می گيرند، در جامعه اسلامی تعدادشان را كم می كند، يعنی نظر حق اين است كه

______________________________
(1)- مجمع البيان: 1/ 375- 376.

(2)- انسان 3: 76؛ «ما راه را به او نشان داديم يا سپاس گزار خواهد بود يا ناسپاس.»