صبر از ديدگاه اسلام، ص: 209

بگذاريد بقيه سخنرانی را گوش بدهد، شايد بيدار شود. «1» حاكمی در اين كره زمين با دشمنش اين گونه رفتار می كند؟ اگر كسی واقعا شيعه باشد، يعنی خدا و پيغمبر صلی الله عليه وآله به او شيعه بشود بگويند، به تمام مقدسات عالم، در قيامت اهل نجات است. اگر شيعيان با تمام گناهان، صدها بار دل علی عليه السلام را سوزانده باشند، باز در قيامت به خدا می گويد: اين ها را به من واگذار كن تا با خود به بهشت ببرم. چه كسی اخلاق او را دارد؟

علی عليه السلام ظرف توحيد كيفی است. بيان توحيد كيفی كار من نيست. ما فقط می توانيم توحيد علمی را بيان كنيم و مقالات فلاسفه و حكما در باب توحيد را شرح دهيم، ولی بيان توحيد كيفی كار ما نيست.

علی عليه السلام ظرف تمام حقايق نبوت، امامت، علم و اخلاق است و در اين زمينه هيچ چيزی كم ندارد. اين معمار اول علی عليه السلام است.

علی عليه السلام پروش يافته قرآن

معمار دومی كه علی عليه السلام را ساخت، قرآن بود. چه كسی می داند قرآن چيست؟

از عالم ربانی، وجود مبارك علامه طباطبايی، «2» كه سی سال زحمت كشيد تا اين تفسير «الميزان» را نوشت، كه حكمای شيعه می گويند: صد سال ديگر معلوم می شود كه علامه در اين تفسير چه كرده است. در نوشته های شهيد مطهری نيز خوانده ام كه ايشان گفته است: صد سال ديگر بايد بفهمند كه علامه چه كار كرده است. من دو گوشه كوچك درباره عظمت قرآن برای شما ذكر كنم.

شخصی پرسيد: اين هزار و پانصد سال، شما مفسرين قرآن شيعه و سنی چقدر از قرآن را فهميده ايد؟ ايشان فرمودند: تمام مفسرين شيعه و سنی اگر بخواهند تفسيرهايشان را جمع كنند و همه در يك صف بايستند، می گويم: تا لب دريا آمديم

______________________________
(1)- نهج البلاغه: حكمت 420؛ «وَ رُوِیَ أَنَّهُ عليه السلام كَانَ جَالِساً فِی أَصْحَابِهِ فَمَرَّتْ بِهِمُ امْرَأَهٌ جَمِيلَهٌ فَرَمَقَهَا الْقَوْمُ بِأَبْصَارِهِمْ فَقَالَ عليه السلام إِنَّ أَبْصَارَ هَذِهِ الْفُحُولِ طَوَامِحُ وَ إِنَّ ذَلِكَ سَبَبُ هِبَابِهَا فَإِذَا نَظَرَ أَحَدُكُمْ إِلَی امْرَأَهٍ تُعْجِبُهُ فَلْيُلَامِسْ أَهْلَهُ فَإِنَّمَا هِیَ امْرَأَهٌ كَامْرَأَتِهِ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْخَوَارِجِ قَاتَلَهُ اللَّهُ كَافِراً مَا أَفْقَهَهُ فَوَثَبَ الْقَوْمُ لِيَقْتُلُوهُ فَقَالَ عليه السلام رُوَيْداً إِنَّمَا هُوَ سَبٌّ بِسَبٍّ أَوْ عَفْوٌ عَنْ ذَنْبٍ.»

(2)- شرح حال ايشان در كتاب تواضع و آثار آن، جلسه اول آمده است.