صبر از ديدگاه اسلام، ص: 304
دين نمی شود تمام آبرو را نصيب خود كرد. از آبرويی كه خدا برای انسان قرار داده نود و نه درصدش فقط از برخورد با حوادث نصيب انسان می شود و تمامش در برخورد غلط با حوادث از بين می رود. اين قدر بايد برخورد با حوادث خدايی باشد كه لطيف است. اميرالمؤمنين می فرمايد: اگر يك نفر در يك حادثه مقداری دست بلند بكند و روی زانويش بزند. خودش را ببازد به همان مقدار اعتبارش را پيش خدا كم كرده «1» چون اين دست زدن به زانو معنی دارد يعنی كه دلم نمی خواست چنين چيزی نصيب من بشود حالا چرا تو جاده اش را باز كردی كه به من برسد.
نكته دوّم:
«» «2» حضرت عيسی عليه السلام در سی و سه سال زندگی به عالی ترين مقام قرب رسيد اين نهايت كمال است كه در دنيا و آخرت انسان پيش پروردگارش آبرومند باشد.
اگر آدم پيش صاحب اصليش آبرو نداشته باشد يك جو ارزش ندارد. در اوايل سوره مباركه غاشيه پروردگار می فرمايد: اينقدر آبرودار را در روز قيامت در كمال ذلت به آتش بكشم كه اينها آبروهايشان اصالت ندارد، «3» آبروی قلابی است، آبرويی بوده است كه بر مسائل مادی برقرار شده، آبروی انسانی نبوده است. اما الآن كه به يك جهانی منتقل شده كه پايانی برای او نيست و آن آبروی لازم را ندارد.
آنجا كمال ذلت او ظهور می كند كه در آيات بعد می فرمايد:
همانطوری كه در محشر ايستاده است؛ آتش جهنم مهلتش نمی دهد، گويا آتش
______________________________ (1)- نهج البلاغه: حكمت 144؛ «وَ قَالَ عليه السلام يَنْزِلُ الصَّبْرُ عَلَی قَدْرِ الْمُصِيبَهِ وَ مَنْ ضَرَبَ يَدَهُ عَلَی فَخِذِهِ عِنْدَ مُصِيبَتِهِ حَبِطَ عَمَلُهُ.»
(2)- آل عمران 45: 3؛ «كه در دنيا و آخرت دارای مقبوليّت و آبرومندی و از مقربّان است.»
(3)- غاشيه 2: 88- 7؛ «وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خاشِعَهٌ* عامِلَهٌ ناصِبَهٌ* تَصْلی ناراً حامِيَهً* تُسْقی مِنْ عَيْنٍ آنِيَهٍ* لَيْسَ لَهُمْ طَعامٌ إِلّا مِنْ ضَريعٍ* لا يُسْمِنُ وَ لا يُغْنی مِنْ جُوعٍ»
