صبر از ديدگاه اسلام، ص: 331

بگيرد و نفهميده، در قيامت اهل عذاب است، عالمی هم كه عمل ندارد، در قيامت اهل عذاب است.

اميرالمؤمنين عليه السلام در يكی از خطبه ها درباره تجلی حق می فرمايد:

برای اينكه شما بتوانيد به تماشای حق نائل شويد، خود حق را نمی شود ديد، خدا را كه نمی شود ديد، ولی تجلی خدا را می شود ديد. تجلی خدا را می شود با عقل لمس كرد حق ديده نمی شود. «1»

صبر در عمل به تكاليف

برای اينكه زمينه اتصال به الله در همه جوانب زندگی فراهم شود بايد تجلی در قرآن كرد.

اين قرآن مجيد يك حادثه است، يك پديده است، در راس تمام آزمايش هايی است كه خداوند متعال برای بشر قرار داده است.

در برخورد با تكليف انسان هم علم لازم دارد، هم عمل لازم دارد، وقتی عالم شد بايد عمل كند. برای عمل كردن صبر را بايد استخدام كند.

يعنی ايستادگی در عمل داشته باشد حساب اين را نكند كه با طبع من، با نفس من، با لذت من، با خواسته من توافقی ندارد فقط حساب وجود مقدس حق را بايد داشته باشد كه او عاشق بوده است.

بنده اش به مقام وصل برسد از باب عشق به اينكه بنده بايد به مقام وصل برسد قرآن مجيد را در اختيار بندگانش قرار می دهد و بنده با قرآن مجيد آزمايش می شود.

مقام قرآن مجيد

______________________________
(1)- نهج البلاغه: خطبه 227؛ «وَ عَدَلَ عَلَيْهِمْ فِی حُكْمِهِ مُسْتَشْهِدٌ بِحُدُوثِ الْأَشْيَاءِ عَلَی أَزَلِيَّتِهِ وَ بِمَا وَسَمَهَا بِهِ مِنَ الْعَجْزِ عَلَی قُدْرَتِهِ وَ بِمَا اضْطَرَّهَا إِلَيْهِ مِنَ الْفَنَاءِ عَلَی دَوَامِهِ وَاحِدٌ لَا بِعَدَدٍ وَ دَائِمٌ لَا بِأَمَدٍ وَ قَائِمٌ لَا بِعَمَدٍ تَتَلَقَّاهُ الْأَذْهَانُ لَا بِمُشَاعَرَهٍ وَ تَشْهَدُ لَهُ الْمَرَائِی لَا بِمُحَاضَرَهٍ لَمْ تُحِطْ بِهِ الْأَوْهَامُ بَلْ تَجَلَّی لَهَا بِهَا وَ بِهَا امْتَنَعَ مِنْهَا وَ إِلَيْهَا حَاكَمَهَا لَيْسَ بِذِی كِبَرٍ امْتَدَّتْ بِهِ النِّهَايَاتُ فَكَبَّرَتْهُ تَجْسِيماً وَ لَا بِذِی عِظَمٍ تَنَاهَتْ بِهِ الْغَايَاتُ فَعَظَّمَتْهُ تَجْسِيداً بَلْ كَبُرَ شَأْناً وَ عَظُمَ سُلْطَاناً.»