صبر از ديدگاه اسلام، ص: 267
اين بساطها معلول كمبود اين حقيقت است كه ما خدا را ناظر بر خود نمی بينيم. «1» او بيننده ای است كه جايی در اين عالم از ديدنش خالی نيست. امام حسين عليه السلام لحظات آخر، در كربلا گفت: خدايا! تمام اين مصايبی كه برای من به وجود آمده است، برايم آسان است، چون در برابر ديد تو انجام می گيرد. يعنی تو داری می بينی كه يزيديان چه می كنند. همين ديدن تو پرونده دايم آنها می شود.
يعنی اگر برای ما پرونده تشكيل نمی دادی و قلم كرام الكاتبين نبود و دست، پا و بدن و زمين زير پای ما شاهد بر گناهان آنها نبود و فقط نگاه تو بود، اين كافی بود.
«2»
امكان دارد كار من از نگاه زمين دستم، پوستم، پايم كه شاهد قيامتی من هستند، يا نگاه كرام الكاتبين پنهان بماند، اما از نگاه تو كه ظاهر و باطن اعمال ما را می دانی پنهان نمی ماند.
آنچه كه در برابر ديد تو است، همان پرونده ماست و همان ثبت دايمی است كه با همان نيز در قيامت ما را محاكمه می كنند. قاضيی هستی كه خودت شاهد بودی، يعنی می گويی: خودم در آن جلسه حاضر بودم، نگاه می كردم، همين حضور و نگاه من، پرونده تو است. ديگر نمی شود انكار كرد.
جای خلوت برای گناه
استاد و راهنمای من برای طلبه شدنم، مرحوم حكيم الهی قمشه ای در جلسه تفسيرشان كه بسيار جلسه معنوی و با حالی بود، گاهی در ميان تفسير، قرآن مجيد
______________________________ (1)- بحار الأنوار: 67/ 364، باب 59؛ «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام فِی قَوْلِ اللَّهِ عز و جل وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ قَالَ مَنْ عَلِمَ أَنَّ اللَّهَ يَرَاهُ وَ يَسْمَعُ مَا يَقُولُ وَ يَفْعَلُهُ وَ يَعْلَمُ مَا يَعْمَلُهُ مِنْ خَيْرٍ أَوْ شَرٍّ فَيَحْجُزُهُ ذَلِكَ عَنِ الْقَبِيحِ مِنَ الْأَعْمَالِ فَذَلِكَ الَّذِی خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی.»
(2)- اقبال الأعمال: 709، دعای كميل.
