انديشه در اسلام، ص: 178
درياهاى شور تشكيل دادهاند. همه بارانهاى شيرين از همين آب شور پديد مىآيند. زيرا او آب شور درياها را تقطير كرده است. دستگاه تقطير آب درياها كه شورى آن را مىگيرد و آب شيرين مىسازد، مانند دستگاههاى تقطيرى كه بشر ساخته است كوچك نيست. اين دستگاه تقطير آن قدر بزرگ است كه همه درياها در آن جاى مىگيرند. خورشيد، كه هزاران بار از كره زمين بزرگتر است، آب درياها را گرم مىكند. آب گرم بخار شده بالا مىرود. باد به بالا رفتن بخار كمك مىكند. اين بخار در آن جوّ پهناور متراكم مىشود و به صورت ابر در مىآيد. سپس، حركت مىكند و به قسمتهاى پايينتر مىآيد و وقتى نزديك زمين شد مىبارد. از باريدن ابرها، رودها جارى مىشوند و زمين زنده مىگردد؛ ديباى سبز ورق بر تن مىكند و فرش زمرّدين مىگستراند. زيادى آب نيز در زمين فرو مىرود و قناتها و چاهها و چشمهها را تشكيل مىدهد. بخش ديگرى از اين آب به وسيله رودها دوباره به دريا باز مىگردد و جريان گذشته تكرار مىشود. آب پيوسته اين چرخه را طى مىكند و تا وقتى كه او بخواهد اين گردش ادامه دارد. آيا ماده بى شعورِ و ناتوان به اين تقطير عظيم تواناست؟
- «... كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ». «1»
- «... أَ فَلا تَعْقِلُونَ»*. «2»
- «... ان فى ذلك لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ». «3»
شگفتىهاى معده
معده انسان نيز شگفتىهاى فراوانى دارد. معده غذا را هضم مىكند و آهسته آهسته و قطره قطره از ميان دريچهاى كوچك به روده مىفرستد، اما مقدارى از آن را نگه مىدارد تا اگر در وعده ديگر به غذا نياز داشت و غذا به او نرسيد سوراخ نشود و بتواند از آن غذاى ذخيره شده مصرف
______________________________ (1). آيات مربوط به مسئله ابر و باران: اعراف، 57: «وَ هُوَ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّياحَ بُشْراً بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ حَتَّى إِذا أَقَلَّتْ سَحاباً ثِقالًا سُقْناهُ لِبَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَنْزَلْنا بِهِ الْماءَ فَأَخْرَجْنا بِهِ مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ كَذلِكَ نُخْرِجُ الْمَوْتى لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ»؛ نيز يونس، 24: «إِنَّما مَثَلُ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَ الْأَنْعامُ حَتَّى إِذا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَها وَ ازَّيَّنَتْ وَ ظَنَّ أَهْلُها أَنَّهُمْ قادِرُونَ عَلَيْها أَتاها أَمْرُنا لَيْلًا أَوْ نَهاراً فَجَعَلْناها حَصِيداً كَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ كَذلِكَ نُفَصِّلُ الْآياتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ».
(2). بقره، 44؛ آل عمران، 65؛ انعام، 32؛ اعراف، 169؛ يونس، 16؛ هود، 51؛ يوسف، 109؛ انبياء، 10 و 67؛ مؤمنون، 80؛ قصص، 60؛ صافات، 138.
(3). آل عمران، 190؛ نيز با اختلاف عبارات، طه، 5354: «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْداً وَ سَلَكَ لَكُمْ فِيها سُبُلًا وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْ نَباتٍ شَتَّى* كُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعامَكُمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِأُولِي النُّهى»؛ و همين سوره، آيه 128: «أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَساكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِأُولِي النُّهى»؛ آل عمران، 13: «قَدْ كانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتا فِئَةٌ تُقاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ أُخْرى كافِرَةٌ يَرَوْنَهُمْ مِثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَ اللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ يَشاءُ إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصارِ»؛ نور، 44: «يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ إِنَّ فِي ذلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصارِ».
