انديشه در اسلام، ص: 281
معناى سعادت و شقاوت
در آيه «يَوْمَ يَأْتِ لا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ»، معناى كلمه «منهم» اين است كه گروهى از انسانها سعيد و گروهى ديگر شقىاند. اين تقسيمبندى پروردگار است كه در آن انسانها به دودسته سعادتمند و بدبخت تقسيم مىشوند؛ يعنى گروهى از انسانها تمام درهاى رحمت خدا به رويشان باز و گروهى ديگر همه درهاى رحمت به رويشان بسته است. پس، يك مورد از مساوى نبودن در اين آيه سوره هود آمده است: «فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ».
انسانى كه همه درهاى رحمت خدا به رويش باز است با انسانى كه همه درها به رويش بسته است، چگونه مساوى باشند؟ عبارت «وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ»* نفى مساوات مىكند.
قرآن كريم در ادامه آيه سوره هود مى فرمايد:
«وَ أَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّكَ عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ». «1»
اما نيكبختان [كه به توفيق سعادت يافتهاند] تا آسمانها. و زمين پابرجاست، در بهشت جاودانهاند مگر آنچه را مشيّت پروردگارت اقتضا كرده، [بهشت] عطايى قطع ناشدنى و بىپايان است.
آنان كه اهل سعادتند تا زمين و آسمان برپاست در بهشت هستند. آسمانها و زمين تا كى عمر مىكنند و برپا مىمانند؟ پروردگار مىفرمايد:
«إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ* وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ* وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ* وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ* وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ* وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ». «2»
هنگامى كه خورشيد را به هم درپيچند. و هنگامى كه ستارگان تيره و بىنور شوند. و هنگامى كه كوهها را به حركت آرند و از جا بركنند. و هنگامى كه اموال نفيس و با ارزش رها و بىصاحب شود. و هنگامى كه
______________________________ (1). هود، 108.
(2). تكوير، 1- 6.
