انديشه در اسلام، ص: 108

اين تاثير انديشه و فكر است.

دزد مال مردم نه دين مردم‏

روزى، ياران فضيل قافله‏اى را زدند كه اموال فراوانى داشت. فضيل هم روى سنگى نشسته بود و نگاه مى‏كرد. پس از اين‏كه بارها را باز كردند، در يكى از آن‏ها دستمال كهنه‏اى ديدند. فضيل گفت: اين را خودم باز مى‏كنم. حتماً گوهر گران‏بهايى در اين دستمال كهنه پنهان است تا مردم به آن شك نكنند.

وقتى دستمال را پيش فضيل آوردند و او آن را باز كرد، ديد تكّه‏اى چرم است كه رويش آيه الكرسى نوشته شده است. فكر كرد كه مردم اين آيات را براى چه نوشته‏اند؟ سپس گفت: صاحبان اين مال پيش خود حساب كرده‏اند كه در اين مسير به دزدانى مثل ما بر مى‏خورند. از اين رو، آيه الكرسى را نوشته‏اند تا قرآن مالشان را بركت دهد و حفظ كند. بعد، همكارانش را صدا زد و گفت: اموال اين مردم را به آن‏ها پس بدهيد، براى اين‏كه ما دزد مال مردميم نه عقيده و ايمان مردم. و ما اگر اين مال را ببريم، هم مالشان را برده‏ايم و هم عقيده‏شان را!

اين نوع نگاه و فكر انسان را حركت مى‏دهد، لذا بايد همواره فكر كرد كه عمل و سخنمان به‏گونه‏اى باشد كه دين مردم حفظ شود. بنابراين، اگر كار غلطى هم مى‏كنيم، جلوى مردم انجام ندهيم تا اعتمادشان سلب نشود. آرى، اگر انسان با فكر كار كند، هيچ حقى باطل نمى‏شود.

عاقبتى تكان دهنده‏

عاقبت كار فضيل را به دو شكل نقل كرده‏اند: يكى از آن روايت‏ها اين است كه مى‏گويند به دخترى علاقه پيدا كرده بود. لذا روزى به يكى از

______________________________
(1). از سعدى است.