انديشه در اسلام، ص: 283
«فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُوا فَفِي النَّارِ* خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّكَ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِما يُرِيدُ». «1»
اما تيرهبختان [كه خود سبب تيرهبختى خود بودهاند] در آتشاند. براى آنان در آنجا نالههاى حسرتبار و عربده و فرياد است. در آن، تا آسمانها و زمين پابرجاست جاودانهاند، مگر آنچه را كه مشيّت پروردگارت اقتضا كرده است. بىترديد، پروردگارت هر چه را اراده كند انجام مىدهد.
آنها كه اهل بدبختى و شقاوت هستند و همه درهاى رحمت به روىشان بسته است در دوزخ ابدىاند. خداوند متعال در سوره هود مىفرمايد: سعادت سعادتمندان از خودشان نبوده، بلكه اراده خداوند بوده است، ولى شقاوت اشقيا از عمل خودشان بوده است. «2» سوال اين است كه چگونه انسان سعادتمند مىشود؟ و پاسخ آن است كه اين سعادت حاصل قرآن نازل شده، انبياء فرستاده شده، امامان تعيين شده از جانب پروردگار، و به مدد توفيق الهى است. بدين ترتيب، خداوند همه اسباب سعادت را براى انسان فراهم كرده است. به عكس، كسانى كه شقى شدند به دست خود به شقاوت افتادهاند، زيرا از اين فرصتها درست استفاده نكردهاند:
«ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ». «3»*
اين [عذاب] به خاطر فسق و فجور و گناهانى است كه خود پيش فرستاديد، و گرنه خدا به بندگان ستمكار نيست.
حكمت آفرينش انسان در كلام امام صادق عليه السلام
روزى، يكى از مادّيون (به تعبير علمى ماترياليست) نزد حضرت صادق، عليهالسلام، آمد و گفت: خداوند انسان را براى چه آفريده است؟ امام صادق، عليهالسلام، جواب خيلى لطيفى به او دادند، چون در ذهن او ايرادهايى بود كه مىخواست از نظر خود امام، عليهالسلام، را در بحث محكوم كند. امام فرمود:
______________________________ (1). هود.
(2). نساء، 79: «ما أَصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَ ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ وَ أَرْسَلْناكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً».
(3). آل عمران، 182؛ انفال، 51.
