انديشه در اسلام، ص: 172
يعنى به نقطه آخر رسيدم، به آن جا كه مىخواستم رسيدم.
سرمايه عقل در وجود انسان
در دادگاه عقل بيشتر افراد محكوماند. در قرآن كريم آمده است:
- «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثِيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها ...».
- «وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُونَ»*. «1»
انسان هر جا كه باشد، درى از آفرينش به روى فكرش باز است. از طرفى، همچنانكه به روى فكر آدمى درى از وجودش باز است، درى از قرآن و درى از گذشته و آينده جهان نيز باز است. انسان مىتواند با اين سرمايهها ارتباط برقرار كند. از اين روست كه حضرت جواد الائمه، عليهالسلام، با اينكه نه ساله بيشتر نداشت، در سه شبانه روز، صد هزار مسئله مشكل علمى را به راحتى جواب داد. اين قدرت عقل بشر است.
چند نمونه
-
دوست سبزى فروشى داشتم كه حدود هشتاد سال سن داشت و نزديك به شصت هزار شعر عرفانى و اخلاقى حفظ بود. وقتى نزد او مىرفتم، برايم از اين شعرها مىخواند و شعراى آنها را نيز معرفى مىكرد.-
مرحوم آيت اللَّه بروجردى هزار شعر عربى (در موضوع ادبيات عرب) حفظ بود كه از آخر به اول و از اول به آخر آنها را مىخواند. «2» ايشان در هشتاد سالگى نيز منبر درس خويش را داشت و به قدرى در علم رجال متبحر بود كه از زمان پيامبر اكرم، صلىاللهعليهوآله، تا زمان خودش، چهارده هزار راوى را با نام پدر و مادر، محل زندگى، شهر و مقدار علمشان مىشناخت.-
دوستى دارم كه اهل يكى از روستاهاى گناباد خراسان است و-
______________________________ (1). اعراف، 187؛ يوسف، 21 و 40 و 68؛ نحل، 38؛ روم، 6 و 30؛ سبأ، 28 و 36؛ غافر، 57؛ جاثيه 26.
(2). منظور الفيه ابن مالك در ادبيات است كه شرح سيوطى بر آن معروف است و سالهاست جزو كتب رسمى ادبيات در حوزه است. قدما بر حفظ اين اشعار اهتمام داشتند كه از جمله آنها مرحوم آيت الله بروجردى بود. (ويراستار)
