انديشه در اسلام، ص: 372
خانه و مغازه دارند اعمالشان سنخيتى با امام حسين نداشته باشد؟
كه اى نفس من در خور آتشم |
به خاكسترى روى درهم كشم؟ |
|
بزرگان نكردند در خود نگاه |
خدابينى از خويشتنبين مخواه |
|
تواضع سر رفعت افرازدت |
تكبر به خاك اندر اندازدت. |
|
يكى قطره باران ز ابرى چكيد |
خجل شد چو پهناى دريا بديد |
|
كه جايى كه درياست من كيستم |
گر او هست حقا كه من نيستم |
|
چو خود را به چشم حقارت بديد |
صدف در كنارش به جان پروريد |
|
سپهرش به جايى رسانيد كار |
كه شد نامور لولو شاهوار |
|
بلندى از آن يافت كو پست شد |
در نيستى كوفت تا هست شد. |
|
ز خاك آفريدت خداوند پاك |
تو اى بنده افتادگى كن چو خاك |
|
حريص و جهانسوز و سركش مباش |
زخاك آفريدت چو آتش مباش |
|
چو گردن كشيد آتش هولناك |
به بيچارگى تن بينداخت خاك |
|
چون سرفرازى نمود اين كميج |
از آن، ديو گردند از اين آدمى. «1» |
|
انسان نبايد مانند آتش باشد و به جان مملكت و ملت بيفتد؛ نبايد امنيت و آسايش مردم را به هم بريزد؛ بايد ياد بگيرد كه تواضع پيشه كند و از خودخواهى و منيّت دست بشويد كه از قديم گفتهاند:
افتادگى آموز اگر طالب فيضى |
هرگز نخورد آب زمينى كه بلند است. «2» |
|
ج. شكرگزارى
سومين سفارش امام هشتم اين است كه شكر نعمتهاى خدا را به جا آوريد. در معناى شكر، امام صادق، عليه السلام، مىفرمايند:
شكر آن است كه نعمت خدا در گناه هزينه نشود. «3»
براى مثال، انسان نبايد توانايى خود را كه از خداست در راه شيطان صرف كند، زيرا اين نهايت بىانصافى و ناجوانمردى است.
______________________________ (1). همه اشعار از بوستان سعدى است.
(2). از پورياى ولى است.
(3). رك: ميزان الحكمه، محمدى رى شهرى، ج 2، ص 1484 و 1354:
- العبد بين ثلاث: بين بلاء، وقضاء، ونعمه، فعليه للبلاء من الله الصبر فريضه، وعليه للقضاء من الله التسليم فريضه، وعليه للنعمه من الله الشكر فريضه.
- الإمام على (عليه السلام): لو لم يتواعد الله عباده على معصيته، لكان الواجب ألا يعصى شكرا لنعمه.
- عنه (عليه السلام): لو لم يتوعد الله على معصيته، لكان يجب ألا يعصى شكرا لنعمه.
- عنه (عليه السلام): أقل ما يجب للمنعم أن لا يعصى بنعمته.
- عنه (عليه السلام): أقل ما يلزمكم لله ألا تستعينوا بنعمه على معاصيه.
- عن الصادق (عليه السلام): شكر النعمه اجتناب المحارم، وتمام الشكر قول الرجل: الحمد لله رب العالمين.
- الإمام على (عليه السلام): شكر كل نعمه الورع عن محارم له.