صبر از ديدگاه اسلام، ص: 8
خواهيم شد و هر دروغی را باور می كنيم و نسبت به اطرافيان، همسايگان و علمای خود بدبين می شويم و هر دروغی را باور می كنيم.
اين بدبينی فيوضاتی كه از طريق مردم و خدا به شما می رسد، از بين می برد.
گوش دادن به حرف مردم بدون تحقيق و حقيقت مسأله را به دست نياوردن، موجب بدبينی است كه آن نيز حرام است. خداوند می فرمايد:
اگر ديگران مطالبی برای شما نقل كردند، قبول نكنيد، چون نبايد بدبين شويد،
بلكه «» «1» انسان، گوش، عقل و درايت دارد و بايد تحقيق كند. علاوه بر اين، اگرچه مطلب صحيح باشد، بايد گذشت داشت، چون انسان هميشه در معرض اشتباه است. به خود بگويد: او نيز مانند بقيه مردم دچار اشتباه شده و شايد توبه و استغفار كرده و خدا خواسته است كه آبروی او را حفظ كند، پس ما نيز بخشش داشته باشيم.
سعدی استادی به نام شهاب الدين سهروردی «2»- معروف به شيخ اشراق- داشته است كه شخصيت باسواد، حكيم و متخلّق به اخلاق بود. روزگاری با هم به سفر دريايی رفته بودند. در كشتی نيز شاگرد خويش را تربيت و نصيحت می كرده است.
همه جای عالم برای انسان های الهی كلاس درس است. امكان ندارد عمر خود
______________________________ (1)- حجرات 6: 49؛ «خبرش را بررسی و تحقيق كنيد.»
(2)- سهروردی ابوحفص عمر: حكيم، صوفی، فقيه، شافعی و محدث 539- 632 ه-. ق ملقب به شيخ الاسلام در سهرورد زنجان به دنيا آمد. وی نزد عمويش ابونجيب سهروردی فقه و وعظ و تصوف آموخت و در بصره با شيخ ابومحمد بن عبد مصاحب بود. سپس به بغداد مسافرت كرد و در آنجا سرسلسله عرفا شد. به صحبت عبدالقادر گيلانی رسيد. وی مؤسس فرقه عرفانی سهرورديه بود و هر سال به سفر مكه و مدينه می رفت و بيشتر عمويش را به وعظ اشتغال داشت. او در بغداد درگذشت و در ورديه آن شهر به خاك سپرده شده. از آثار مشهور وی «عوارف المعارف» در آداب سير و سلوك عارفان است كه مشارب ذوقی اهل طريقت را با رسوم اهل شريعت درآميخته و با آيات و روايات و اخبار و اقوال بزرگان از عرفان مزين ساخته است. اين كتاب شهرت و اعتبار بسياری كسب كرد و از بهترين كتاب های درسی خانقاهی شد. بر اين كتاب تعليقه و حاشيه ها نوشته اند و احاديث آن را استخراج كرده اند. وی كتاب را در سفر مكه نوشته و اسماعيل بن عبد مؤمن و ظهير الدين بزغش آن را را به فارسی ترجمه كرده اند. از ديگر آثار وی رشف النصايح الايمانيه، كشف الفايح اليونانيه، رساله السير و الطير، بهجه الاسرار فی مناقب الغوثيه، نخبه البيان فی تفسير القرآن، جذب القلوب الی مواصله المحبوب؛ رساله اعلام الهدی و عقيده ارباب التقی؛ ديوان اشعار است. (فرهنگ فارسی معين: 5/ 830)
