صبر از ديدگاه اسلام، ص: 54

«فالصبرُ علی أربع شُعَب؛ علی الشَّوقِ و الشَّفَق وَ الزهد و التَرَقُّب» «1»

صبر چهار رشته و شعاع دارد؛ نخست: اشتياق، شوق و رغبت. شعاع دوم:

ترس، واهمه و بيم. شعاع سوم: زهد، بی رغبتی و بی ميلی و شعاع چهارم: انتظار و اميد است.

بعد قسمت به قسمت اين تقسيمات را برای مستمعين توضيح دادند:

«فَمَن اشْتاقَ الی الجَنَّهِ سَلا عَنِ الشَّهَواتِ» «2»

آن كسی كه اهل ايمان، معرفت و اهل باور است و يكی از باورهايش، بهشت پروردگار؛ يعنی پاداش نيكان و پاكان عالم است و اگر بهشت نبود، به تمام پاكان و نيكان ظلم شده بود و البته پروردگار عالم اهل ظلم نيست.

خدا بندگان را به بيگاری نمی كشاند. اگر به آيات قرآن كريم دقت كنيد، می بينيد علنا پروردگار عالم حاضر نشده است كه خوبی خوبان و پاكی پاكان را به صورت پاياپای مزد بدهد، بلكه پاداش نيكان و پاكان، اضافه تر از خوبی ها و پاكی های آنان

است. نمونه اين آيات نيز واقعا در قرآن كم نيست.

يكی از نمونه های بسيار آشكار و روشن آن، اين است:

«مَن جَآءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا» «3» اگر بنده ای از بندگان من خوبی و نيكی ارائه دهد، من ده برابر آن، خوبی و نيكی او را جبران می كنم. اگر مصلحت باشد كه ده برابر آن را در دنيا جبران می كند و گر نه، نقد به او نمی پردازد و در علم خودش وعده می گذارد كه من اين ده برابر را در

______________________________
(1)- بحار الأنوار: 65/ 383، باب 27، حديث 32.

(2)- بحار الأنوار: 65/ 382، باب 27، حديث 32.

(3)- انعام 160: 6؛ «هر كس كار نيك بياورد، پاداشش ده برابر آن است.»