صبر از ديدگاه اسلام، ص: 330

انسان اگر به دقت بررسی كند می بيند قدم اولی كه بخواهد در دايره تكليف بگذارد در حقيقت قدم گذاشتن در دريای حادثه و آزمايش ها است.

انسان تكليفش را خداوند متعال بيان كرده كه در برخورد به آزمايش ها بايد چه كند، اصل آزمايش ها كه حتمی است. خبر به انسان داده، تو در معرض ابتلائات هستی راه برخورد با ابتلائات را به انسان نشان می دهد كه انسان در برخورد به ابتلائات در برابر خواسته های وجود مقدس پروردگار برخورد كند.

به اين طريق اگر انسان با ابتلائات برخورد كند و از مايه های قدرتی هم كه خدا در وجود انسان قرار داده كه در راس آن صبر است. يعنی ايستادگی، به خصوص انسان هايی كه در مدار دين هستند كه قسمت عمده ای ابتلائات و آزمايش های قدرتشان را، برای بيرون راندن انسان از مدار دين به كار می برند.

و اگر انسان بيدار نباشد، آگاه نباشد، عالم نباشد يا بيدار باشد، عالم هم باشد ولی صبر نداشته باشد، ايستادگی نداشته باشد، در هر دو صورت قرآن مجيد می فرمايد: با تمام وجود به ضرر او برخواهد گشت هر چه هم حادثه مثبت باشد.

مثبت تر از حادثه وحی كه در عالم پيدا نمی شود. انسان وقتی در مقابل وحی قرار می گيرد كه اولًا بايد عالم به وحی باشد و اين علم هم واجب است و وجوبش هم وجوب عينی است، وجوب عينی يعنی وجوبی كه اگر انسان از او رو برگرداند دچار گناه كبيره می شود.

اين معرفت به وحی به اندازه لازم، واجب عينی است. در اول رساله ها هم نوشته اند كه: اصول دين و ريشه های اعتقادی تقليدی نيست در اين زمينه همه بايد عالم بشوند.

مردان و زنان و هر كسی كه مكلف است، بعد از علم بايد عمل بكنند. به آن علم

و اين عمل صبر می خواهد، ايستادگی می خواهد، اگر صبر نباشد آن علم منافع

خودش را آشكار نخواهد كرد.

عالم بی عمل با جاهل بی عمل از نظر ارزش فرقی نمی كند. جاهلی كه نرفته ياد