صبر از ديدگاه اسلام، ص: 329

الحمدلله رب العالمين و صلّی الله علی جميع الانبياء والمرسلين

و صلّ علی محمد و آله الطاهرين.

انسان از ورود به اين دنيا تا خروج از اين دنيا به فرموده قرآن مجيد با ابتلائات و آزمايش ها و مصائب و سختی ها و مشكلات و عقبه های مختلفی روبه رو است.

خداوند متعال برای انسان زمينه هايی برای بروز استعدادها و به فعليت رسيدن صفات عالی انسانی و رشد و كمال و پخته شدن انسان قرار داده است.

آنچه را كه خداوند برای انسان قرار داده است. قرآن مجيد می فرمايد: خير است و علتش هم علاقه و عشقی است كه پروردگار بزرگ عالم به انسان دارد.

به قول شاعر:

اگر با ديگرانش بود ميلی

چرا ظرف مرا بشكست ليلی

اين آزمايش ها و اين ابتلائات و اين پيشامدها ذاتاً برای انسان خير است و قبل از اينكه انسان در روح به آزمايش ها برخورد كند خداوند متعال با وسيله آسمانی انسان را از آنچه كه در راه او قرار داده آگاه می كند.

اين آگاهی هم به خاطر اين است كه: انسان در برخورد با پيشامدها و حوادث و ابتلائات وظيفه خود را بداند، تكليف الهی خود را بداند، مسئوليت خدايی خود را بداند. اگر جاهلانه با حوادث برخورد كند از حادثه نه اين كه نفعی عايد او نخواهد شد، ضرر هم خواهد كرد.

چگونگی برخورد را هم بيان می كند، جهاد تكليفی كه لحظه به لحظه برای انسان

پيش می آيد جهاد با هوای نفس است كه جهاد اكبر می باشد. «1»

______________________________
(1)- غرر الحكم: 226، قبول النصيحه، حديث 4583؛ «يا أيها الناس اقبلوا النصيحه ممن نصحكم و تلقوها بالطاعه ممن حملها إليكم و اعلموا أن الله سبحانه لم يمدح من القلوب إلا أوعاها للحكمه و من الناس إلا أسرعهم إلی الحق إجابه و اعلموا أن الجهاد الأكبر جهاد النفس فاشتغلوا بجهاد أنفسكم تسعدوا و ارفضوا القال و القيل تسلموا و أكثروا ذكر الله تغنموا و كونوا عباد الله إخوانا تسعدوا لديه بالنعيم المقيم.»

الجعفريات: 78؛ «قال رسول الله صلی الله عليه وآله أفضل الجهاد من جاهد نفسه التی بين جنبيه.»