صبر از ديدگاه اسلام، ص: 294
بين مقام حضرت احديت يك فاصله ای وجود دارد، كه نه ابتدا و نه انتهايش را می توان ديد، «1» همانجا است كه آنها به زبان خودشان می گويند:
كه انسان فنای محض است، هم ازلًا هم ابداً يعنی همانجا فكر می كند كه عدم محض است، و اين حركاتش يك تجلی بسيار ضعيف حضرت حق است، آن هم به تناسب ظرفيت خود انسان، البته ما با شنيدن اين مسائل نبايد دست و پای خودمان را گم كنيم، و نبايد يك نااميدی خطرناك و وحشتناك بر دل ما حاكم شود.
خدای متعال در قرآن مجيد فرموده:
آنچه كه از انسان ها خواسته شده اجرای واجبات و كناره گيری از محرمات است.
كه ما نه به تمام معنا واجبات را اجرا می كنيم، و نه به تمام معنا از محرمات كناره
گيری می كنيم. كه به اين حد مختصر هم قانع هستند، كه ما واجبات را اجرا كنيم و از محرمات كناره گيری كنيم.
ولی ما نه تنها در دايره اجرای كل واجبات افتاديم، و نه تا حالا از اول تكليفمان يك روز به ما گذشته كه پاك پاك گذرانده باشيم، مگر اينكه در بيمارستان گير كرده باشيم، يك آمپول بی هوشی به ما زده باشند، بيست و چهار ساعت به هوش نيامده باشيم، می خواهيم از هفتاد هزار حجاب ظلمانی رد بشويم، بعد از هفتاد هزار حجاب نوری رد بشويم، بعد بفهميم كه چقدر كوچكيم، چون با وجود حجابهای
______________________________ (1)- بحار الأنوار: 55/ 40، باب 5، الحجب و الأستار و السرادقات، حديث 1؛ «زَيْدِ بْنِ وَهْبٍ قَالَ سُئِلَ أَمِيرُ الْمُومِنِينَ عليه السلام عَنِ الْحُجُبِ فَقَالَ أَوَّلُ الْحُجُبِ سَبْعَهٌ غِلَظُ كُلِّ حِجَابٍ مِنْهَا مَسِيرَهُ خَمْسِمِائَهِ عَامٍ وَ بَيْنَ كُلِّ حِجَابَيْنِ مَسِيرَهُ خَمْسِمِائَهِ عَامٍ وَ الْحِجَابُ الثَّانِی سَبْعُونَ حِجَاباً بَيْنَ كُلِّ حِجَابَيْنِ مَسِيرَهُ خَمْسِمِائَهِ عَامٍ حَجَبَهُ كُلِّ حِجَابٍ مِنْهَا سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ قُوَّهُ كُلِّ مَلَكٍ مِنْهُمْ قُوَّهُ الثَّقَلَيْنِ مِنْهَا ظُلْمَهٌ وَ مِنْهَا نُورٌ وَ مِنْهَا نَارٌ وَ مِنْهَا دُخَانٌ وَ مِنْهَا سَحَابٌ وَ مِنْهَا بَرْقٌ وَ مِنْهَا رَعْدٌ وَ مِنْهَا ضَوْءٌ وَ مِنْهَا رَمْلٌ وَ مِنْهَا جَبَلٌ وَ مِنْهَا عَجَاجٌ وَ مِنْهَا مَاءٌ وَ مِنْهَا أَنْهَارٌ وَ هِیَ حُجُبٌ مُخْتَلِفَهٌ غِلَظُ كُلِّ حِجَابٍ مَسِيرَهُ سَبْعِينَ أَلْفَ عَامٍ ثُمَّ سُرَادِقَاتُ الْجَلَالِ وَ هِیَ سِتُّونَ سُرَادِقاً فِی كُلِّ سُرَادِقٍ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ بَيْنَ كُلِّ سُرَادِقٍ وَ سُرَادِقٍ مَسِيرَهُ خَمْسِمِائَهِ عَامٍ ثُمَّ سُرَادِقُ الْعِزِّ ثُمَّ سُرَادِقُ الْكِبْرِيَاءِ ثُمَّ سُرَادِقُ الْعَظَمَهِ ثُمَّ سُرَادِقُ الْقُدُسِ ثُمَّ سُرَادِقُ الْجَبَرُوتِ ثُمَّ سُرَادِقُ الْفَخْرِ ثُمَّ سُرَادِقُ النُّورِ الْأَبْيَضِ ثُمَّ سُرَادِقُ الْوَحْدَانِيَّهِ وَ هُوَ مَسِيرَهُ سَبْعِينَ أَلْفَ عَامٍ ثُمَّ الْحِجَابُ الْأَعْلَی وَ انْقَضَی كَلَامُهُ عليه السلام وَ سَكَتَ فَقَالَ لَهُ عُمَرُ لَا بَقِيتُ لِيَوْمٍ لَا أَرَاكَ فِيهِ يَا أَبَا الْحَسَنِ.»
بحار الأنوار: 55/ 42، حديث 3؛ «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه وآله قَالَ جَبْرَئِيلُ فِی لَيْلَهِ الْمِعْرَاجِ إِنَّ بَيْنَ اللَّهِ وَ بَيْنَ خَلْقِهِ تِسْعِينَ أَلْفَ حِجَابٍ وَ أَقْرَبُ الْخَلْقِ إِلَی اللَّهِ أَنَا وَ إِسْرَافِيلُ وَ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُ أَرْبَعَهُ حُجُبٍ حِجَابٌ مِنْ نُورٍ وَ حِجَابٌ مِنْ ظُلْمَهٍ وَ حِجَابٌ مِنَ الْغَمَامِ وَ حِجَابٌ مِنْ مَاءٍ، الْخَبَرَ.»