نسيم رحمت، ص: 216

از اين رو، اين خصيصه خاك نيز خداداد است و از آفريده های اوست، و البته آنچه او می آفريند زيباست!

«أَحْسَنَ كُلَّ شَيْ ءٍ خَلَقَهُ» «1»

پس، اين خصيصه نيز كه يكی از آفريده های اوست زيبا خواهد بود.

و از آنجا كه آنچه هست آفريده اوست، و آنچه آفريده اوست زيباست، می توان گفت: زيبايی ها همه از خداوند است.

و اساساً او كانون و چشمه زيبايی است، و هر زيبايی كه هست از آنجاست و در آنجاست، و بلكه آنچه ما می بينيم جز سايه ای بيش نيست، درست مثل ماه كه در آسمان است اما سايه آن در جوی آب، و يا كبوتری كه در دل آسمان به پرواز است اما سايه آن بر زمين باشد.

عنايت حق

براين اساس، اصل و مبدأ اين خصيصه زيبای خاك، كه دانه ها را بی هيچ استثناء و تبعيض به يك چشم ديده و ميان آنها تفاوت و فرق و امتيازی قابل نيست در وجود مبارك خداوند است، و اوست كه نخست خود برخوردار بود و آنگاه خاك را نيز از سر عنايت و لطف برخوردار ساخت.

پس می توان گفت كه: او آغوش رحمت را گشاده و همگان را می خواهد. از اين رو در قرآن مكرر با تعابيری همچون يا ايهاالناس؛ ای مردم، همگان را مورد خطاب قرار می دهد و از ايشان می خواهد كه رو به سوی او كنند.

باری، هر كس كه به سوی خداوند باز آيد محروم نخواهد بود.

و از اين بالاتر اينكه نه تنها هر كس بلكه هر چيز نيز كه در دستگاه خداوند جای گيرد محروم نبوده بلكه تحت ربوبيت او درآمده و رشد می نمايد.

بنابراين، نه تنها خوبان و بدان در اين دربار بی بهره نيستند، بلكه هر خوبی و بدی نيز كه در اين عالم، كه درگاه و دستگاه خداوندی است، پديد می آيد بهره از رشد برده و اوج می گيرد.

بهشت، دوزخ

از اين رو، می توان گفت: هيچ خوبی و بدی نيست كه تحقّق يافته و پيوسته رشد نكند، و همين پيوستگی در رشد است كه خوبی را در نهايت به بهشت و بدی را به حجيم و دوزخ بدل می سازد.

دانه های سودآور

و از آنجا كه كار خداوند رشد دادن است زيرا كه رب العالمين می باشد، و از آنجا كه رشد تنها ويژه خوبی ها نيست بلكه بدی ها نيز رشد می يابند، توصيه مكرر خداوند بر تقواست، و همواره از عباد و بندگان خود می خواهد كه تقوا را پيشه كنند، و از دانه های نامرغوب و نامفيد گناه پرهيز كنند و تنها دانه هايی بكارند كه سودآور باشد.

امر و نهی

در حقيقت می توان گفت كه تمامی امر و نهی های كتاب خدا امر و نهی هايی در باب كاشتن است، يعنی به كاشتن دانه هايی امر، و از كاشتن دانه هايی نهی می كند مثلًا صدق به منزله دانه ای است كه انسان را به كاشتن آن ترغيب و امر می نمايد ولی كذب دانه ای است كه نسبت به كاشت آن پرهيز می دهد. زيرا كه كذب و آنچه همانند آن است بدی است، و بدی نيز در اين دستگاه قابل رشد است و روز به روز افزون و افزونتر می شود، و مايه بُعد و دوری از خداوند خواهد بود، و دوری از خداوند در حقيقت دوری از نور و روشنايی است، زيرا كه خداوند نور است و

______________________________
(1) سجده/ 7.