نسيم رحمت، ص: 100

بلكه حوائج معنوی نيز او را احاطه كرده اند.

مرگ

و به دنبال حيات لاجرم مرگ است.

و مرگ آغاز حاجت و در حقيقت منتهای نياز معنوی، انسان است.

از اين رو، همگان حتی كسانی كه در دوران حيات برای يكبار نيز زبان به عرض حاجت نگشوده و از خداوند طلب و تمنايی نكرده اند در آستانه مرگ دست حاجت را بالا می برند.

باری كسی نيست كه به هنگام مرگ، به جدّ، نياز خود را از خداوند نخواهد.

البته نيازها گونه گونند.

از آنجا كه بسياری، از انسان ها روزگار عمر خود را به سياهی و تباهی، تباه كرده اند، به محض رؤيت و ديدن شواهد، و ايمان و يقين يافتن به وجود قيامت و جهان ديگر، ملتمسانه و عاجزانه می خواهند كه رخصتی دوباره يافته و به دنيا بازگردند و جبران گذشته شومِ خويش را كنند. اما برای نخستين بار پاسخ رد می شنوند. زيرا كه خداوند پيش از اين پيغام فرستاده بود كه پاسخ اين نياز را نخواهد داد زيرا انسان ها بايد به گونه ای عمر را سپری كنند كه به چنين نيازی نيازمند نباشند، و راه آن را نيز اقدام به اعمال صالح اعلام فرموده است.

باری، اين قوم آلوده كه به محض چشم گشودن به جهان آخرت می بينند كه جز اعمال صلاح و صواب هيچ متاعی مشتمری و خريدار ندارد به صراحت می گويند: ما را باز گردان تا كردار صالح را توشه خود سازيم، ولی با پرخاش و خشمِ تمام می شنوند: هرگز!

«رَبِّ ارْجِعُونِ* لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً» «1»

شگفتا! كسانی كه در تمام طول عمر حتی يكبار نام خدا را بر زبان نداشتند

______________________________
(1) مؤمنون/ 99- 100.