نسيم رحمت، ص: 184
در حقيقت تو حكمت و راز هستی و آفرينش را تا حدودی آگاه و دانايی، و از اين رو قادر به سؤال و پرسش می باشی، و گرنه هر انسان صورت بين و ظاهرانديش نادان توانايی پرسش را ندارد، كه گفته اند:
|
هم سؤال از علم خيزد هم جواب |
همچنانكه خار و گُل از خاك و آب «1» |
|
آری، كسی كه نادان است پرسشی ندارد، همچنانكه از طرح هر پاسخ نيز ناتوان است.
بنابراين، سؤال و پاسخ، هر كدام، ناشی از دانش و دانايی انسان خواهد بود.
با اين تفاوت كه پرسش دانش اندك و پاسخ، دانايی افزونتری می طلبد، ولی به هر حال سر منشأ هر دو، آگاهی و علم خواهد بود.
همچنانكه تلخی و شيرينی، هر كدام، از رطوبتِ ذائقه يا ماده ای خارجی نمودار و نمايان می شوند. و يا همچون دوستی و دشمنی، كه نشأت يافته از آشنايی است كه اگر در ميان نباشد نه دوستی معنا دارد و نه دشمنی تحقق می يابد.
آنگاه خداوند به جواب فرمود: پاسخ پرسش خود را خواهی يافت به شرط آنكه دانه هايی چند در دل خاك كشت نمايی.
و موسی رفت و دانه هايی چند كاشت، و پس از آنكه روييده و خوشه ها برآمد داسی به دست گرفته و آنها را درو كرد، و در همين ميان تو گويی؛ ندايی از جهان غيب در رسيد و موسی را گفت:
|
كه چرا كشتی كنی و پروری |
چون كمالی يافت آن را می بُری؟ «2» |
|
و موسی به پاسخ گفت: خدای من! در اين محصول، كاه و دانه، درهم آميخته و دانه را نمی توان در انبار كاه ريخت همچنانكه جای دادن كاه در جايگاه
______________________________ (1) مثنوی معنوی، دفتر چهارم، بيت 3010.
(2) مثنوی معنوی، دفتر چهارم، بيت 3020.
