عقل: كليد گنج سعادت، ص: 42

«يا هشام إن للّه علی الناس حجتين: حجة ظاهرة و حجة باطنة، فأما الظاهرة فالرسل و الأنبياء و الائمة و أما الباطنة فالعقول». [38]

خداوند برای هدايت انسان دو نوع چراغ قرار داده است. انسان در تمام خيابان ها و هواپيماها و ماشين هايی كه ساخته دو رديف چراغ قرار داده است. خداوند هم برای انسان دو چراغ قرار داده است: چراغ اول انبيا و ائمه هستند و چراغ دوم عقل اوست؛ يعنی اين قدر نور عقل قوی و با نور انبياهمسو است كه راه انسان را تا بهشت روشن می كند و سبب می شود او هم خطرات را ببيند و هم از منافع بهره برداری كند. بنابراين، عقل سرمايه بشر برای رسيدن به سعادت و هدايت است. اگر عالم را به درخت تشبيه كنيم، شاخه وجود انسان در اين درخت باارزش ترين شاخه های آن است، زيرا خداوند بامنفعت ترين ميوه را در اين شاخه قرار داده است كه عقل باشد. اين تازه يك بعد از ابعاد وجود انسان است، زيرا عقل، با همه ارزشی كه دارد، وسيله رسيدن به هدفی مهم است نه اين كه خودش هدف باشد. انسان سرمايه های ديگری هم دارد كه خداوند از قرار دادن آن ها در انسان هدف مهمی را دنبال می كند كه اين مقال را فرصت پرداختن به آن ها نيست و بحث درباره آن را به فرصتی ديگر وا می گذاريم. همين قدر بايد بدانيم كه همواره فرصت برای برخاستن از خواب غفلت و دوری از آتش شهوت مهيا نيست، زيرا عمر آدمی كوتاه است و نفس ناپايدار. پس، لازم است پيش از آن كه از خواب غفلت بيدارمان كنند بيدار شويم كه فردا شايد دير باشد. به قول سعدی: