عقل: كليد گنج سعادت، ص: 37

می گفتند: جناب آخوند، برای چه قيمت آن ها را می خواهی؟ می گفت:

برای اين كه سال خمسی من اول رجب است و اين جوانه ها به مال من اضافه شده است. وقتی قيمت جوانه ها معلوم می شد، مرحوم آخوند خمس آن را می داد و می گفت: اين گندم ها بعدا می خواهد نان بشود تا زن و بچه من بخورند و نماز بخوانند. اگر خمس ندهم، اين لقمه نجس می شود و به نماز آن ها لطمه می خورد و در قيامت جواب آن را من بايد بدهم. من هم كه طاقت جهنم ندارم. آری:

بزرگان ما اين طور مراقب بودند و در كارهايشان دقت می كردند.

اين ها همه از بركت عقل است

عقل انسان از اين بركات زياد دارد. تمام كتاب های مفيد دنيا محصول عقل است و همه فسادهايی كه در دنيا وجود دارد محصول دوری از عقل و پذيرش دعوت شهوت است. [25] ما هم برای اين كه از اين فلاكت نجات پيدا كنيم بايد ببينيم عقل با چه حالاتی در وجود ما موافق است و شهوت با چه حالاتی؟ شهوت با ريا موافق است و عقل با اخلاص؛ شهوت با بی بندوباری موافق است و عقل با حيا داشتن و مقيد بودن و تقوا پيشه كردن. حالا ممكن است يك نفر بپرسد اگر شهوت اين قدر بد است، چرا خدا آن را در ما قرار داده؟ [26] پاسخ اين است كه خدا شهوت را برای اجابت اين دعوت ها به ما نداده و در اصل خواسته های شهوت از ابتدا اين قدر بی حساب نبوده است، ولی ما به قدری به خواسته شهوت توجه كرديم كه آن را لوس كرديم و حالا صاحب چنين دعوت های خطرناكی شده است. دعوت اوليه شهوت تنها به يك چيز بود: ازدواج. [27] اما وقتی آدمی لگام شهوت خويش را رها كرد و به آن