عقل: كليد گنج سعادت، ص: 185

لذت می برد و همه لذت او از فهم اوست. از ظلم و منكر و فحشا نفرت دارد، زيرا می فهمد. و در پناه اين فهم به هيچ يك از اين چاه ها نمی افتد.

عقل طاقت دو ريال اضافه را ندارد!

آخوند خراسانی [11]، قدّس سرّه، به دفتردار خود امر كرده بود كه به همه طلبه های درس خوان ماهی يك تومان شهريه بدهد. (آن زمان، يك تومان پول كمی نبود). روزی، يكی از طلبه ها كه هم دوره آيت اللّه العظمی بروجردی، قدّس سرّه، هم بوده، به دفتردار آخوند گفته بود: اين ماه، به جای يك تومان، هشت ريال به من بده! گفته بود: آقا فرموده اند يك تومان بدهم. گفته بود: من، ماه قبل، يك تومان گرفتم و تنها هشت ريالش را خرج كردم و حالا دو ريال از آن مانده است. اين پول سهم امام است و من اگر اين ماه يك تومان بگيرم، تحمل جواب اين دو ريال اضافه را در قيامت ندارم.

اين نشانه فهم آدم است، ولی با رئيس بانك ساختن و با ميليون ها و ميلياردها تومان از سرمايه اين ملت بازی كردن فهم نيست، شهوت است و مصداق بارز عمل بر مبنای درك فيزيكی است؛ در حالی كه اگر انسان عقلش را به كار بيندازد، رفتار و گفتار و آرزوها و خواسته هايش عوض می شود و منافعی در وجودش آشكار می شود كه واقعا حيرت آور است.

آرزوی عبد اللّه بن مسعود

روزی، از عبد اللّه بن مسعود [12]، قدّس سرّه، پرسيدند: حالتان چطور است؟

گفت: خوب نيستم. سببش را پرسيدند: گفت: آرزويی دارم كه می دانم برآورده نخواهد شد و از اين موضوع رنج می كشم. پرسيدند: آرزويت چيست؟ گفت: در جنگ تبوك، يك شب خوابم نمی برد. نيمه شب، از چادر خارج شدم و در انتهای اردوگاه نور كم رنگی به چشمم خورد.