عقل: كليد گنج سعادت، ص: 188
«و الذين آمنوا باللّه و رسله أولئك هم الصديقون و الشهداء عند ربهم لهم أجرهم و نورهم و الذين كفروا و كذبوا بآياتنا أولئك أصحاب الجحيم». [19]
آن ها كه به خدا و به پيغمبران او ايمان آورده اند لياقت اين را يافته اند كه نزد پروردگار صديق و شهيد قلمداد شوند. معنای ساده صديق بودن اين است كه در قيامت، اين افراد هم وزن يوسف پيامبر هستند. پاداش اين ها نيز دو چيز است: بهشت برای آسايش بدن آن ها، و دوستی خدا برای فهم و عقلشان. ازاين رو، اين آيه آيه عجيبی است.
آثار عقل و نشانه های آن
روايت بسيار پرقيمتی از امام ششم، عليه السلام، درباره عقل و آثار آن وارد شده است كه هركس اين آثار را نداشته باشد، از عقل بريده است.
روايت اين است:
«لا يعد العاقل عاقلا حتی يستكمل ثلاثا: إعطاء الحق من نفسه علی حال الرضا و الغضب. و أن يرضی للناس ما يرضی لنفسه. و استعمال الحلم عند العثرة». [20]
عاقل كسی است كه سه برنامه در زندگی اش داشته باشد و آن را به حد كمال برساند. البته، برنامه برنامه سختی است، ولی عقل تحمل آن را دارد:
«اعطاء الحق من نفسه علی حال الرضا و الغضب».
يعنی انسان، چه زندگی اش غرق خوشی باشد و چه نباشد، جز حق چيزی نگويد و چيزی نخواهد. به عبارت ديگر، در حال رضايت و خشنودی يا غضب و عصبانيت، جز ادای حق عمل ديگری انجام ندهد.
اين نكته مهمی است كه اگر به آن عمل شود، در همه دادگستری ها و كلانتری ها و زندان ها بسته می شود و قهر و ناراحتی و مرافعه و دعوا در خانواده و جامعه ريشه كن می شود. حال آن كه عقل جای خود را به
