عقل: كليد گنج سعادت، ص: 238
يعنی، گاهی انسان نود سال سن دارد، اما هنوز خيلی چيزها را نمی فهمد و راهش را پيدا نكرده است؛ هنوز راه را از چاه، حق را از باطل، و درستی را از نادرستی تشخيص نمی دهد. قرآن مجيد می فرمايد:
«قل هل ننبئكم بالاخسرين أعمالا. الذين ضل سعيهم فی الحياة الدنيا و هم يحسبون أنهم يحسنون صنعا». [6]
بگو: آيا شما را از زيانكارترين مردم از جهت عمل آگاه كنم؟ آنان كسانی هستند كه كوشش شان در زندگی دنيا به هدر رفته و گم شده است، در حالی كه خود می پندارند خوب عمل می كنند.
چنين انسانی، در سراسر زندگی دنيايی اش، راه را اشتباه رفته و خيال می كند اشتباه نرفته است. خيال می كند تمام حركاتش دقيق بوده و تمام داد و ستدهايی كه كرده درست بوده است و ... درست است كه اين انسان هشتاد سال عمر كرده است، ولی در اين هشتاد سال تنها وزن بدنش تغيير كرده و عقل او هنوز در دو سالگی اش مانده است. در روز قيامت نيز، رفتاری كه پروردگار عالم با اين فرد دارد متناسب با عقل اوست كه به اندازه كودكی دو ساله است، در حالی كه رفتاری كه پروردگار در قيامت با وجود مبارك حضرت قاسم بن الحسن [7]، عليه السلام، دارد، با وجود اين كه ايشان در كربلا سيزده ساله بود، رفتاری است كه با يك عقل كامل و بالغ دارد.
عقل و ارتباط آن با سن و بدن
از مسائل عجيب ديگری كه در قرآن مجيد می خوانيم اين است كه پروردگار عالم به حضرت يحيی، عليه السلام، می فرمايد:
«يا يحيی خذ الكتاب بقوة و آتيناه الحكم صبيا». [8]
ای يحيی، كتاب را به قوت و نيرومندی بگير! و به او، در حالی كه كودك بود، حكمت داديم.
