عقل: كليد گنج سعادت، ص: 183

است و هيچ كس نمی پذيرد كه بهشت را بايد به پاس زحمات گاو و گوسفند و شتر و سگ به آن ها داد. پس، چگونه ممكن است آن ها كه در زندگی عقل را به كار نمی گيرند و با درك فيزيكی زيست می كنند مقام خود را در نزد خدا برتر از اين حيوانات بدانند؟

متاسفانه، عده ای فكر می كنند چون از هر راهی می توانند پول در بياورند يا به مقام و منصب برسند يا كارشان را راه بياندازند خيلی عاقل و خيلی زرنگ اند، در حالی كه اين نوع زرنگی ها جدای از عقل است. نيرنگ و تقلب و پشت هم اندازی و كلاهبرداری ربطی به عقل ندارد. [7] عقل حقيقتی الهی است كه از وجود مقدس پروردگار كسب نور می كند و اگر به كار گرفته شود، اول نشانه اش اين است كه انسان واقعيات را تصديق می كند، سخن قرآن و انبيا و ائمه، عليهم السلام، را قبول می كند، واقعيات اخلاقی را در زندگی به كار می بندد، و از آن ها لذت می برد.

لذت زندگی امير المؤمنين (ع) در چه بود؟

پاسخ كلمه ای بيش نيست: در عدالت. روزی، حضرت كفش های پاره اش را كه خود آن ها را وصله می كرد به ابن عباس نشان داد و فرمود: اين كفش ها چند می ارزند؟ گفت: هيچ! فرمود: به خدا، حكومت بر شما و بر كل اين مملكت پهناور كه شامل ايران و مصر و بيت المقدس می شود، از اين كفش پيش من بی ارزش تر است، مگر آن كه حق غارت شده ای را از غارتگری بگيرم و به صاحب آن برسانم. [8]

برای علی، عليه السلام، عدالت لذت دارد نه تكيه زدن بر صندلی رياست. تخت حكمرانی فردا ملحق به تخته تابوت است. اين قبر متحركی بيش نيست و كسانی كه بدان دل خوش داشته اند انسان هايی بدبخت و از نظر عقلی بسيار فقيرند. خداوند هم اجازه می دهد تا آنان مثل حيوانات چندی آب و غذا بخورند و دو متر پارچه بر تن ببندند و