عقل: كليد گنج سعادت، ص: 166
عقل، اولين و باشرافت ترين مخلوق خدا
خداوند، زمانی كه عالم نبود، آسمان نبود، زمين نبود، ملائكه نبودند، جن نبود، هوا نبود، هيچ چيز نبود، و تنها خودش بود اراده كرد آفرينش را آغاز كند و اولين مخلوقی كه ساخت عقل بود:
«اول ما خلق اللّه العقل».
يعنی خداوند ابتدا به خلقت أشرف و أعظم و أنفع موجودات خود دست زد و حقيقت عقل را آفريد. اين كار را نيز با تجلی اسماء و صفات خود انجام داد، زيرا ماده ای در آن هنگام وجود نداشت كه بخواهد عقل را از آن بيافريند. بعد فرمود: تو محبوب ترين مخلوق من هستی. سال های بسيار گذشت و خداوند آسمان و زمين و درياها و حيوانات و ... را آفريد، ولی هيچ يك از آن ها را ظرف عقل نيافت. بالاخره، بعد از گذشت ميلياردها سال كه خبری از وجود ما نبود، به ملائكه فرمود:
«و إذ قال ربك للملائكة إنی جاعل فی الارض خليفة أتجعل فيها من يفسد فيها و يسفك الدماء و نحن نسبح بحمدك و نقدس لك قال إنی أعلم ما لا تعلمون». [20]
و آن زمان را ياد آر كه پروردگارت به فرشتگان گفت: به يقين، جانشينی در زمين قرار می دهم. گفتند: آيا موجودی را در زمين قرار می دهی كه در آن به فساد و تباهی برخيزد و به ناحق خون بريزد و حال آن كه ما تو را همواره با ستايشت تسبيح می گوييم و تقديس می كنيم. پروردگار فرمود: من از اين جانشين و قرار گرفتنش در زمين اسراری می دانم كه شما نمی دانيد.
آن گاه، گل انسان را سرشت و اين هيكل را بدين صورت و قيافه درست كرد. ملائكه پرسيدند: خدايا، اين خليفه توست؟ فرمود: اگر اين بود كه به شما نمی گفتم به آن سجده كنيد. اين مشتی گل است:
