عقل: كليد گنج سعادت، ص: 279

به عهد و پيمانش از خدا وفادارتر است؟ پس، ای مؤمنان، به اين داد و ستدی كه انجام داده ايد، خوشحال باشيد؛ و اين است كاميابی بزرگ.

اين آيه درباره شهدايی است كه با خدا، علاوه بر رفاقت، معامله هم كرده اند. بدين معنا كه در راه خدا جان می دهند تا خداوند گناهانشان را ببخشد و آن ها را به بهشت ببرد و مقام شفاعت به آنان عطا كند، اما امام حسين، عليه السلام، با خدا معامله نكرد. ايشان خون خود را به خدا بخشيد و بی هيچ توقعی رفت. به راستی، آن حضرت چه روح با عظمت و چه عقل كاملی داشت! پس از شهادت ايشان هم، زينب كبری آن درخواست را از خدا نمود كه الهی، اين عمل اندك را قبول كن؛ يعنی اگر خداوند مهر قبولی به كربلای حسين نزند، اين حماسه بزرگ هيچ فايده ای ندارد. گو اين كه عمل حضرت عملی بود كه تا آستان قبولی پروردگار پر كشيد و خداوند آن را به بهترين وجهی قبول فرمود. دراين باره، مرحوم ابن قولويه در كتاب كامل الزيارات روايت عجيبی از امام ششم نقل می كند كه به شخصه عمق آن را تا به حال درك نكرده ام و هنوز حقيقت مساله برايم روشن نشده است. امام صادق می فرمايند:

هر شب جمعه، پروردگار عالم امام حسين را زيارت می كند. [24]

از اين كلام، اوج قبولی و اوج پاكی عمل حضرت فهميده می شود.

درخواست قبولی عمل: نشانه عقل كامل

اين درخواست حضرت ابراهيم، عليه السلام، نشان دهنده عقل پخته اوست. ايشان با خود می انديشيد چرا همين طور يك سری حركات را انجام بدهم و كاری به كار خدا و دستور خدا نداشته باشم؟ يك عمر در كره زمين با طبل و شيپور شيطان همراه و همنوا باشم و كارهايی انجام دهم كه سر آخر به جهنم منتهی می شود؟ اين طرز زندگی دليل بر ضعف